Ας επιχειρήσουμε να σχεδιάσουμε μια μοτοσυκλέτα στο χαρτί. Δεδομένου του ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν το “έχουμε” καλλιτεχνικά, το πιθανότερο είναι να καταλήγαμε με κάτι εντελώς αφαιρετικό, χωρίς λεπτομέρειες, που θα αποτελούταν από δύο κύκλους για τροχούς, τρεις κύριους όγκους για ρεζερβουάρ, κινητήρα και ουρά και δύο ευθύγραμμα τμήματα που θα αποτελούσαν το ψαλίδι και το πιρούνι αντίστοιχα.

Αυτό που ζωγραφίσαμε όμως, είναι επί της ουσίας η βασική φόρμα των μοτοσυκλετών, εδώ και έναν αιώνα περίπου, δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα στην δομική διάταξη, είτε  πρόκειται για Royal Enfield του 1913, είτε για σημερινό Kawasaki Z900.

Ας εστιάσουμε τώρα στο ένα εκ των δύο ευθύγραμμων τμημάτων που σχεδιάσαμε, αυτό που αναπαριστά του πιρούνι, το οποίο συνηθίζουμε να αποκαλούμε “μπροστινό σύστημα”. Το μπροστινό σύστημα μιας μοτοσυκλέτας, είναι επιφορτισμένο με δύο ρόλους. Από τη μια αυτόν της κατεύθυνσης, με την έννοια του ότι ορίζει το στρίψιμο του μπροστινού τροχού και από την άλλη, με αυτόν της ανάρτησης, γιατί κάπως πρέπει να γίνεται η απόσβεση των δυνάμεων που ασκούνται από τον δρόμο αλλά και από τις μεταβολές της κινητική κατάστασης της μοτοσυκλέτας.

Ιστορικά, έχουν υπάρξει πολλές εφαρμογές και διατάξεις σε αυτό το πεδίο, είναι όμως το τηλεσκοπικό πιρούνι που επικράτησε έναντι όλων των άλλων. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, με την μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, στην BMW R12 του 1937 και έκτοτε, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος, έφτασε να αποτελεί το “standard” μπροστινό σύστημα στον παγκόσμιο μοτοσυκλετιστικό χάρτη των κατασκευαστών.

Το τηλεσκοπικό πιρούνι, με μια όσο το δυνατόν απλοϊκή προσέγγιση, αποτελείται από δύο στελέχη, τα οποία έχουν ένα σταθερό και ένα ολισθαίνον τμήμα, με την έκταση και την συμπίεση να θυμίζουν τον τρόπο με τον οποίο “άνοιγαν” και “μάζευαν” τα παλιά τηλεσκόπια της ναυσιπλοΐας. Στο εσωτερικό τους, υπάρχει ελατήριο και υδραυλικός μηχανισμός ελαίου που ελέγχει την συμπίεση και την επαναφορά του ελατηρίου αυτού.

Ως σύστημα, έχει ένα πολύ μεγάλο προσόν, το ότι εκτελεί τις λειτουργίες της ανάρτησης και της κατεύθυνσης χωρίς να χρειάζεται ξεχωριστές εξωτερικές αρθρώσεις και μοχλισμούς. Ως εκ τούτων, το τηλεσκοπικό πιρούνι έχει –συγκριτικά με άλλα συστήματα- μικρότερο όγκο και βάρος.

Το μειονέκτημα του είναι ένα και εγγενές. Ότι οι δυνάμεις από την  διεύθυνση και την ανάρτηση εφαρμόζονται ακριβώς στο ίδιο σύστημα και αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αλληλεπίδραση.

Εδώ έρχονται λοιπόν τα εναλλακτικά μπροστινά συστήματα των οποίων ο κύριος και αντικειμενικός σκοπός είναι να διαχωρίσουν την εφαρμογή αυτών των δυνάμεων και να μειώσουν την αλληλεπίδραση αυτή. Με λίγα λόγια, ένα εναλλακτικό σύστημα στοχεύει στο να μην επηρεάζει η ανάρτηση του τροχού την διεύθυνση του, αλλά και το αντίστροφο.

Τα εναλλακτικά μπροστινά που έχουν παρουσιαστεί είναι πάρα πολλά, εμείς θα ασχοληθούμε με πέντε από αυτά τα οποία πέρασαν στην παραγωγή σε μοντέλα μοτοσυκλετών που μπορούσε και μπορεί ακόμα να αποκτήσει ο καθένας μας.

BMW Telelever



To Telelever της BMW αποτελεί σίγουρα το εναλλακτικό μπροστινό με την μεγαλύτερη εμπορική απήχηση, αφού έχει εφαρμοστεί σε δημοφιλείς σειρές μοτοσυκλετών της εταιρείας, μερικές εκ των οποίων, όπως τα R/GS, αποτελούν best seller στις κατηγορίες τους. Στο Telever υπάρχει τηλεσκοπικό πιρούνι, αλλά αυτό είναι παθητικό, χωρίς μηχανισμό ανάρτησης στο εσωτερικό του.



Στην γέφυρα του πιρουνιού αυτού, συνδέεται η κορυφή ενός ψαλιδιού σχήματος “A” το οποίο αρθρώνεται σε ειδικές βάσεις, πάνω απ΄τον κινητήρα. Από τον κινητήρα επίσης, ξεκινά να αναπτύσσεται ένα πλαίσιο που αποτελεί και τον συνδετικό κρίκο του μοτέρ με τον λαιμό του πιρουνιού. Ανάμεσα στον λαιμό και στο ψαλίδι, βρίσκεται μόνο αμορτισέρ, το οποίο εκτελεί τα χρέη της ανάρτησης. Ουσιαστικά το κινούμενο μέρος είναι μόνο το ψαλίδι σχήματος “Α”.

BMW Duolever



Το Duolever είναι η δεύτερη απόπειρά της BMW στα εναλλακτικά μπροστινά και βασίζεται στην διάταξη Hossack. Tο πιρούνι στην προκειμένη περίπτωση είναι ένα χυτό και ενιαίο τμήμα, το οποίο όμως δεν φτάνει ψηλά, για να ενωθεί μέσω του λαιμού με το πλαίσιο. Αντιθέτως, την στήριξη προσφέρουν δύο μικρά ψαλίδια σχήματος “A” τα οποία διατεταγμένα παράλληλα και σε μια απόσταση μεταξύ τους, αρθρώνουν στο πλαίσιο της μοτοσυκλέτας.



Ανάμεσα στα ψαλίδια αυτά, βρίσκεται και πάλι ενα μονό αμορτισέρ για την ανάρτηση του μπροστινού συστήματος. Η διεύθυνση του μπροστινού τροχού, γίνεται με ένα ομαξονικά (στην κάθετο περιστροφής του μπροστινού τροχού ) τοποθετημένο τιμόνι και έναν αρθρωτό σύνδεσμο. To Duolever, είναι ένα εναλλακτικό σύστημα στο οποίο ο διαχωρισμός ανάρτησης και διεύθυνσης, είναι πολύ εύληπτος και ξεκάθαρος.

Honda Goldwing 1800



Στην πιο πρόσφατη ανανέωση του luxury – touring μοντέλου της η Honda, εφήρμοσε για πρώτη φορά, ένα εναλλακτικό μπροστινό σύστημα. Η φιλοσοφία του βασίζεται επίσης στην Hossack διάταξη και μοιάζει σε πολλά σημεία με το Duolever της BMW.



Έχουμε και εδώ ένα μασίφ πιρούνι, δύο αρθρωτά ψαλίδια και ένα αμορτισέρ, η μεγάλη διαφορά όμως έγκειται στο ότι το τιμόνι δεν είναι ομοαξονικά τοποθετημένο στον άξονα περιστροφής του μπροστινού τροχού, αλλά βρίσκεται πιο πίσω και η διεύθυνση επιτυγχάνεται μέσω δύο παράλληλων αξόνων που σχηματίζουν ένα παραλληλόγραμμο μεταξύ του τιμονιού και της βάσης στήριξης στο πιρούνι.

Bimota Tesi



Εδώ πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στο όλο θέμα. Και πάλι, το επιθυμητό είναι ο διαχωρισμός της διεύθυνσης από την ανάρτηση, όμως αυτό που ξεχωρίζει το σύστημα της Bimota (και της Yamaha που ακολουθεί) είναι το “hub” κέντρο του μπροστινού τροχού. Δηλαδή επί της ουσίας, το στρίψιμο του τροχού επιτυγχάνεται με περιστροφή γύρω από τον κέντρο του, χωρίς τα σκέλη που τον στηρίζουν να στρίβουν μαζί του.



Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε λοιπόν μπροστά, ένα “ανάποδο” ψαλίδι, παρόμοιο σε διάταξη και άρθρωση, με αυτό του πίσω τροχού. Ένα μονό αμορτισέρ, εφαρμοζόμενο στη μια πλευρά, είτε χωρίς μοχλισμό, είτε με σύστημα αρθρώσεων, αναλαμβάνει την ανάρτηση. Το στρίψιμο επιτυγχάνεται με ένα πολύπλοκο σύστημα αξόνων, που ξεκινώντας από το τιμόνι,  μεταφέρει τις εντολές στον μπροστινό τροχό, ο οποίος όπως ήδη αναφέρθηκε, περιστρέφεται γύρο από το κέντρο του.

Yamaha GTS



Η Yamaha έκανε την κίνηση της στα μπροστινά εναλλακτικά με το μοντέλο GTS, το οποίο δεν παράγεται πλέον. Το σύστημα της βασίστηκε επίσης σε “hub” κέντρο αλλά εδώ έχουμε μονόμπρατση διάταξη και ένα υποστηρικτικό στέλεχος που ενώνεται με ψαλίδι σχήματος “Α”, ενώ στην συνέχεια υπάρχει παθητικός τηλεσκοπικός μηχανισμός που συνδέεται με το τιμόνι.



Το σύστημα της Yamaha, το οποίο βασίζεται στα σχέδια του επαναστατικού μπροστινού RADD του James Parker, δεν είχε συνέχεια, αφού η Yamaha σταμάτησε την παραγωγή της μοτοσυκλέτας έξι χρόνια μετά την παρουσίαση της, λόγω της μικρής εμπορικής απήχησης του μοντέλου.

Δουλεύουν όλα αυτά τελικά;

Ναι, με την έννοια του ότι επιτυγχάνουν αυτό για το οποίο έχουν κατασκευαστεί, να διαχωρίζουν την διεύθυνση από την ανάρτηση. Ωστόσο, αυτό δεν προσφέρεται χωρίς να δημιουργούνται κάποια άλλα θέματα, με κυριότερο αυτό της διαφορετικής αίσθησης κατά την οδήγηση. Η συντριπτική πλειοψηφία των αναβατών, έχει μάθει και έχει συνηθίσει τις αντιδράσεις, την αίσθηση και την πληροφόρηση του μπροστινού τηλεσκοπικού συστήματος και η μετάβαση σε μια μοτοσυκλέτα με εναλλακτικό, μπορεί να απαιτεί μια μακρά περίοδο προσαρμογής.

Μιλάμε άλλωστε για το πιο νευραλγικό σημείο μιας μοτοσυκλέτας στην οδήγηση, το μπροστινό. Επίσης, παρά το ότι επιτυγχάνεται διαχωρισμός διεύθυνσης και ανάρτησης, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι και οι δύο αυτές συνισταμένες “λειτουργούν” καλύτερα σε σχέση με το τηλεσκοπικό, το οποίο φυσικά “κουβαλά” πολλά χρόνια εξέλιξης στην πλάτη του. Σαφώς υπάρχουν συγκεκριμένες αρετές και στην περίπτωση της BMW, που εξελίσσει για χρόνια τα Telelever και Duolever, έχει σημειωθεί πολύ μεγάλη εξέλιξη στην λειτουργία των συστημάτων της.

Με τα δύο προαναφερόμενα εναλλακτικά για χρόνια στην αγορά, υπάρχει μια μερίδα αναβατών που “ορκίζεται” σε αυτά, έχοντας συνηθίσει προφανώς την συμπεριφορά τους και έχοντας εκτιμήσει τα πλεονεκτήματα τους έναντι των τηλεσκοπικών μπροστινών. Σε κάθε περίπτωση, ο καθένας από εμάς είναι ο τελικός κριτής. Μπορεί για κάποιον, ένα εναλλακτικό μπροστινό να του “ταιριάζει” καλύτερα ή να τον εξυπηρετεί σε συγκεκριμένα πεδία και χρήσεις. Πάντως το τηλεσκοπικό πιρούνι, εξακολουθεί να αποτελεί το πιο διαδεδομένο μπροστινό σύστημα και μάλλον δεν θα αλλάξει αυτό. Τουλάχιστον στα δίτροχα, γιατί τα τρίτροχα έρχονται με φορά και αυτά εκ των πραγμάτων, φέρουν εναλλακτικά μπροστινά.