Νωρίς το πρωί στις 13 του Δεκέμβρη και αφού είχαν συγκεντρώσει εφόδια για το στράτευμα οι Γερμανοί ετοιμάζονταν να φύγουν από την πόλη των Καλαβρύτων, όμως ο διοικητής είχε άλλα πλάνα. Οι καμπάνες άρχισαν να ηχούν λυσσασμένα και οι αξιωματικοί διέταξαν να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι στο δημοτικό σχολείο. Έγινε ο διαχωρισμός των γυναικόπαιδων και ξεκίνησε το δράμα που έμελε να στιγματίσει την πόλη στους αιώνες.
Διαχωρίστηκαν οι άνδρες άνω των 14 χρόνων και οδηγήθηκαν στην ράχη του Καππή στις παρυφές της μικρής πόλης όπου και εκτελέστηκαν ενώ η πόλη των Καλαβρύτων παραδόθηκε στις φλόγες. Τα γυναικόπαιδα που ήταν κλειδωμένα στο φλεγόμενο δημοτικό σχολείο βρήκαν διέξοδο από μια πόρτα που άφησε ένας Γερμανός στρατιώτης εσκεμμένα ξεκλείδωτη. Έτσι κατάφεραν και σώθηκαν από την φωτιά, όμως ο στρατιώτης συνελήφθη και εκτελέστηκε.
Η ιστορία αυτή δείχνει με τον χειρότερο τρόπο το πρόσωπο του πολέμου, εβδομήντα οκτώ χρόνια μετά η Ευρώπη βιώνει έναν νέο πόλεμο που δυστυχώς δεν φαίνεται να παύει σύντομα. Ήδη στα μέσα ενημέρωσης ακούγονται εγκληματικές ιστορίες από αυτόπτες μάρτυρες. Τελικά το πάθημα δεν γίνεται μάθημα για κάποιους.
Η μοτοσυκλέτα της Honda, CRF 1100L Africa Twin Adventure Sports, ήταν καλογυαλισμένη στο γκαράζ και έτοιμη να «φάει» χιλιόμετρα προς τέρψη του αναβάτη της. Διαβάζοντας την ιστορία της σφαγής των Καλαβρύτων το προηγούμενο βράδυ ο μοτοταξιδιώτης θέλησε να βρεθεί στον μαρτυρικό τόπο για μια ακόμα φορά για να αποτίνει φόρο τιμής στη μνήμη όλων αυτών που εκτελέστηκαν αλλά και να καταγράψει τα μνημεία και τα αξιοθέατα του τόπου.
Η διαδρομή των 210 χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας καλύφθηκε πολύ γρήγορα και σε δύο ώρες οι τροχοί της λευκής Αφρικάνας κυλούσαν στον κεντρικό δρόμο των Καλαβρύτων. Η μοτοσυκλέτα στάθηκε σε περίοπτη θέση έξω από το σταθμό του τρένου και πλέον πεζός ο ταξιδιώτης ξεκινά την περιήγηση στην όμορφη πόλη.
Τα Καλάβρυτα είναι κτισμένα σε υψόμετρο 760 μέτρων και πλαισιώνονται από τους ορεινούς όγκους του Χελμού και του Σκεπαστού όρους αλλά και από απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τοπία, όπως το φαράγγι του Βουραϊκού, το Πλανητέρο κ.ά. Η πρώτη στάση στην πόλη πραγματοποιείται παραδοσιακά στον σιδηροδρομικό σταθμό. Είναι το πρώτο κτίριο της πόλης που αυτόματα μαγνητίζει το βλέμμα. Κτίστηκε το 1896 επί Χαριλάου Τρικούπη και αποτελεί τον τερματικό σταθμό του οδοντωτού. Η διαδρομή του τρένου ξεκινά από το παράλιο Διακοπτό και ανηφορίζει παράλληλα με τον Βουραϊκό ποταμό προς την γραφική Ζαρούχλα και την πόλη των Καλαβρύτων. Γέφυρες, τούνελ και «δόντια» στις ράγες βοηθούν το λιλιπούτειο τρενάκι να σκαρφαλώσει ανάμεσα από τα απόκρημνα βράχια και να τερματίσει στον παραδοσιακό σταθμό στον οποίο στεγάζεται και καφετέρια η οποία και προτείνεται για κατανάλωση τοπικών γλυκών.
Απέναντι από το σταθμό βρίσκεται το Δημοτικό σχολείο Καλαβρύτων. Κτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και άνοιξε τις πόρτες τους για τους μαθητές το 1906. Το νεοκλασικό κτίριο κάηκε ολοσχερώς στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 από τους Γερμανούς. Μετά την απελευθέρωση αποκαταστάθηκε σύμφωνα με το αρχικό του σχέδιο και επαναλειτούργησε το 1955. Πλέον στεγάζει το δημοτικό μουσείο Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος και αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Το μουσείο ιδρύθηκε το 1986 ανοίγοντας τις πύλες του στους επισκέπτες με σκοπό να τους γνωρίσει τον τόπο πριν από τον πόλεμο (1η αίθουσα), την επιχείρηση «Καλάβρυτα» και την κατοχή (2η αίθουσα), την καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων (3η αίθουσα), ενώ η 4η και η 5η αίθουσα είναι αφιερωμένες στο ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων αλλά και στη μνήμη όλων αυτών που χάθηκαν από τις σφαίρες των Γερμανών. Στον προαύλιο χώρο δεσπόζει το έργο του γλύπτη Νικόλαου Δημόπουλου με τίτλο «όχι άλλοι πόλεμοι» το οποίο απεικονίζει μια γυναίκα που προσπαθεί να σύρει τον νεκρό σύζυγο της υπό το βλέμμα των παιδιών τους…
Βγαίνοντας έξω από το δημοτικό σχολείο ξεκινάει ο κεντρικός πεζόδρομος της πόλης ο οποίος και συγκεντρώνει τα περισσότερα μαγαζιά, όπως καφετέριες, ταβέρνες αλλά και εμπορικά καταστήματα με είδη «χιονιού» και σουβενίρ. Η τοπική κουζίνα είναι εξαιρετική, μη διστάσετε να δοκιμάσετε παραδοσιακά πιάτα όπως κότσι χοιρινό με μέλι, αρνάκι λαδορίγανη, κόκκορα κοκκινιστό, μπιφτέκια ζουμερά κ.α. Παράλληλα για την διαμονή θα φροντίσουν τα δεκάδες καταλύματα με τα κομψά και ζεστά δωμάτια τους, που βρίσκονται εκατέρωθεν του κεντρικού πεζόδρομου. Προσοχή φροντίστε να κλείσετε έγκαιρα την διαμονή σας.
Συνεχίζοντας την πεζοπορία ο ταξιδιώτης καταλήγει στην κεντρική πλατεία όπου δεσπόζει ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Σηκώστε το βλέμμα ψηλά προς το καμπαναριό, το ρολόι έχει σταματήσει στις 14:34 , ώρα που ταυτίζεται με τον χρόνο της τραγωδίας. Ο ναός είχε πυρποληθεί από τους Γερμανούς το 1943 αλλά και από τον Ιμπραήμ το 1826.
Πίσω από τον ιερό ναό και επί της οδού Αγίου Αλεξίου βρίσκεται το Αρχοντικό της Παλιολογίνας. Πρόκειται για ένα βυζαντινό κτίριο που κτίστηκε από τον Θωμά Παλαιολόγο το 1430. Είναι τριώροφο με εμβαδόν 530 τ.μ., έχει ανακαινιστεί πλήρως και χρησιμοποιείται σαν χώρος συνεδρίων.
Αρκετά όμως ο ποδαρόδρομος, πίσω στην Αφρικάνα που καλείται να οδηγήσει με ασφάλεια τον μοτοταξιδιώτη στον τόπο θυσίας, στη ράχη του Καππή, εκεί όπου γράφτηκε ένα ατιμώρητο έγκλημα πολέμου από τους Γερμανούς. Ένα κερί στο υπόσκαφο ναΐδριο που είναι αφιερωμένο στις ψυχές των θανόντων, μια στάση στην πετρωμένη μάνα και σκέψεις· να μην ζήσει ποτέ ξανά ο άνθρωπος τέτοιες στιγμές, όμως φαντάζει ουτοπικό με όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ουκρανία του 2022. Δεν πρέπει να στηθούν άλλοι λευκοί σταυροί στον κόσμο, σταυροί που να θυμίζουν εγκλήματα και πόνο!
Η ιστορία των Καλαβρύτων μπορεί να έχει επισκιαστεί από τα εγκλήματα των Γερμανών, όμως οι περισσότεροι γνωρίζουν πως στην ευρύτερη περιοχή ξεκίνησε η Ελληνική επανάσταση του 1821 εναντίον των Οθωμανών. Κέντρο της Εθνεγερσίας κατά των Τούρκων αποτέλεσε η μονή της Αγίας Λαύρας. Στο μικρό μουσείο της μονής βρίσκεται και ο πολυτιμότερος θησαυρός, το λάβαρο της ορκωμοσίας των αγωνιστών. Πρόκειται για την απεικόνιση της κοίμησης της Θεοτόκου.
Σύμφωνα με το αρχείο της μονής, το λάβαρο αποτελούσε προσφορά των Ελλήνων της Σμύρνης και φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα. Όσο αναφορά τη μονή, ιδρύθηκε το 961μ.Χ. από ένα μοναχό, τον Ευγένιο, με την αρχική της θέση να βρίσκεται 300 μέτρα νοτιοδυτικά της σημερινής. Το 1585 καταστράφηκε ολοσχερώς από φωτιά και το 1689 ξανακτίστηκε στη σημερινή θέση από έναν Καλαβρυτινό ράφτη ο οποίος αποφάσισε να αφήσει τα εγκόσμια λόγω… κέρατου, η σύζυγος του ήτο ατακτούλα!
Αφήνοντας πίσω τη μονή της Αγίας Λαύρας, η λευκή Africa Twin οδήγησε σβέλτα τον αναβάτη της στο Ηρώο των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Το επιβλητικό Ηρώο εγκαινιάστηκε το 1971 και αποτελείται από την σύνθεση τριών ανδριάντων που παριστάνουν τη συμβολή των ιερέων και των αγωνιστών στην απελευθέρωση του Ελληνικού Έθνους από τους Οθωμανούς. Η θέα κόβει την ανάσα!
Ένα ακόμα μοναστήρι που αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες προσκυνητές βρίσκεται 10 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από την είσοδο των Καλαβρύτων. Η μονή Μέγα Σπηλαίου, θεωρείται το παλαιότερο μοναστήρι της Ελλάδας αλλά και ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Χριστιανοσύνης. Κτίστηκε το 362 μ.Χ. σε υψόμετρο 924 μέτρων στην είσοδο μιας σπηλιάς από τους θεσσαλονικείς μοναχούς Συμεών και Θεόδωρο. Με το πέρασμα των αιώνων η μονή άκμασε, ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 είχε σημαντικό ρόλο μιας και αποτέλεσε απόρθητο φρούριο. Οι Γερμανοί το 1943 λεηλάτησαν την μονή, σκότωσαν 16 άτομα πετώντας τα από τα βράχια και εν συνεχεία έβαλαν φωτιά.
Τα αξιοθέατα της περιοχής είναι πραγματικά αστείρευτα. Ένα από τα σημαντικότερα φυσικά αξιοθέατα της Ελλάδας βρίσκεται στην περιοχή των Καλαβρύτων και δεν είναι άλλο από τα σπήλαια Λιμνών. Ανακαλύφθηκε τυχαία από κατοίκους των Καστριών το 1964. Αποτελείται από 3 ορόφους, λαβυρινθώδεις διαδρόμους και στοές, κυκλώπειες οροφές με υπέροχο σταλακτιτικό διάκοσμο και 13 μικρές λίμνες με μέγιστο βάθος τα 6 μέτρα, ενώ η επισκέψιμη διαδρομή είναι μόλις 500 μέτρα. Αν η κλειστοφοβία δεν είναι στο αίμα σας η επίσκεψη του σπηλαίου είναι επιτακτική.
Πηγαίνοντας προς τα σπήλαια Λιμνών μην παραλείψετε να επισκεφτείτε τον πύργο των Πετμετζαίων στους Κάτω Λουσσούς. Είναι ένας από τους παλαιότερους πύργους της Πελοποννήσου (ανάγεται στον 17ο αιώνα) και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα οχυρωμένης κατοικίας. Φεύγοντας από το σπήλαιο μια ακόμα ειδυλλιακή περιοχή περιμένει τον επισκέπτη, το Πλανητέρο, ίσως το πιο εντυπωσιακό και όμορφο πλατανόδασος της Ελλάδας που φιλοξενεί τις πηγές του Αροάνιου ποταμού, νερόμυλους και ιχθυοτροφία πέστροφας (25 χλμ από τα Καλάβρυτα).
Αν τα φυσικά αξιοθέατα τραβούν το ενδιαφέρον σας τότε το σαββατοκύριακο που θα αφιερώσετε στα Καλάβρυτα θα πρέπει να συμπεριλάβει ένα ακόμα υπέροχο τόπο που απέχει μόλις 25 χλμ από το κέντρο της πόλης. Πρόκειται για την Άνω και την Κάτω Βλασία, δύο υπέροχους παραδοσιακούς οικισμούς που είναι αραδιασμένοι στις απόκρημνες πλαγιές του όρους Ερύμανθος. Το αλπικό τοπίο, τα έλατα, τα τρεχούμενα νερά και οι υπέροχοι καταρράκτες του Ταξιάρχη είναι ο λόγος για την επίσκεψη. Σίγουρα οι παραδοσιακοί αυτοί οικισμοί αποτελούν από μόνοι τους προορισμό προς εξερεύνηση αλλά εάν ο χρόνος είναι περιορισμένος τότε η ολιγόωρη επίσκεψη θα σας αποζημιώσει.
Τέλος για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων παρέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για μοναδικές χιονοδρομίες. Βρίσκεται σε απόσταση 14χλμ από τα Καλάβρυτα, σε υψόμετρο 1700 μ και ξεκίνησε την λειτουργία του το 1988 αναβαθμίζοντας τον προορισμό των Καλαβρύτων. Πρόκειται για ένα σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο μιας και διαθέτει 7 αναβατήρες, 12 πίστες συνολικού μήκους 20 χλμ., σαλέ με εστιατόριο και καφετέρια αλλά και σχολές σκι.
Τα Καλάβρυτα αποτελούν ιδανική βάση για εξορμήσεις μιας και θα εκπληρώσουν όλες τις ταξιδιωτικές ανησυχίες. Πέραν όμως της διασκέδασης θα πρέπει τα Καλάβρυτα να αποτελέσουν τόπο εκμάθησης για τους νέους, για να μάθουν τι σημαίνει έγκλημα πολέμου, τι σημαίνει πόλεμος, τι ξεριζωμός, τι πόνος , κλάμα, θάνατος αλλά και τι σημαίνει επαναστατώ, εναντιώνομαι, παλεύω εναντίον των εισβολέων.
Επιστρέφοντας στη βροχερή διαδρομή για την Αθήνα, ενεργοποιήθηκαν όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα της Africa 1100 για μια ασφαλή οδήγηση στο βρεγμένο οδόστρωμα και το μυαλό αφέθηκε σε σκέψεις που απογοητεύουν· άραγε μετά από χρόνια ο επισκέπτης της Οδησσού, του Κιέβου ή του Λβιβ… πόσα μνημεία εγκλημάτων πολέμου θα αντικρύσει;
