Έκανε την εμφάνισή της το 1998, έχοντας στην καρδιά της έναν τεχνολογικά προηγμένο, συμπαγή και ελαφρύ υγρόψυκτο τετρακύλινδρο σε σειρά κινητήρα με 998 cc και δύο εκκεντροφόρους στην πενταβάλβιδη κεφαλή του.
Το πραγματικό σημείο αιχμής της μοτοσυκλέτας ήταν η ευφυέστατη ιδέα του Kunihiko Miwa, που ηγήθηκε της εξέλιξής της, να σχεδιάσει το πρώτο κιβώτιο με τους άξονές του κάθετα στοιχημένους επιτρέποντας στον κινητήρα να γίνει πιο κοντός σε μήκος κι έτσι να χωρέσει μακρύτερο ψαλίδι. Το κέρδος από αυτή τη σχεδίαση είναι η βελτιωμένη πρόσφυση διατηρώντας το μεταξόνιο μέσα στα συνήθη δεδομένα της κατηγορίας.
Εκτός της καινοτόμου μετάδοσης, η R1 του 1998 εισήγαγε ένα ολοκαίνουργιο αλουμινένιο πλαίσιο Deltabox II με ένα πανίσχυρο ψαλίδι ελαφριού κράματος αλουμινίου, με αμορτισέρ Yamaha Monoshock και ανεστραμμένο πιρούνι 41 mm πλήρως ρυθμιζόμενο που εξελίχθηκε σε συνεργασία με την Öhlins.
Αυτό το πακέτο πλαισίου και αναρτήσεων εμπνεύστηκε από τον κόσμο των Grand Prix για να προσφέρει αξεπέραστο χειρισμό και ευελιξία, θέτοντας έτσι ένα νέο σημείο αναφοράς στις σύγχρονες σπορ μοτοσυκλέτες, αποδίδοντας τους εκτυφλωτικούς για την εποχή 150 ίππους για μόλις 177 κιλά.
Η αγωνιστική επιτυχία της R1 ήταν εξίσου αξιοσημείωτη. Έγραψε ιστορία στο Isle of Man TT το 1999 όταν ο David Jefferies πήρε τη νίκη στην κατηγορία TT Formula One με γύρο-ρεκόρ 121.235 mph (195.1 km/h), πριν συνεχίσει να μαζεύει τρόπαια κατακτώντας και τις κατηγορίες Senior και Production TT, επιβεβαιώνοντας το αγωνιστικό γονιδίωμα της R1.
Η Yamaha συνέχισε να ραφινάρει και να βελτιώνει την R1, καθώς το μοντέλο του 2000 παρουσιάστηκε με περισσότερες από 250 αλλαγές, μεταξύ των οποίων βελτιώσεις σε πλαίσιο και κινητήρα, καλύτερη αεροδυναμική και νέα εξάτμιση τιτανίου.
Δύο χρόνια αργότερα, η νέα γενιά του 2002 εξελίχθηκε υπό την καθοδήγηση του Yoshikazu Koike επιδεικνύοντας ένα νέο σύστημα ψεκασμού vacuum-controlled που παρείχε βελτιωμένη απόδοση ισχύος, αλλά και την τρίτη γενιά πλαισίου Deltabox III που ήταν ελαφρύτερο αλλά και 30% ισχυρότερο σε εγκάρσια ακαμψία.
Η τέταρτη γενιά R1 εμφανίστηκε το 2004 με κινητήρα που πλέον είχε πιο υπερτετράγωνους κυλίνδρους, με μεγαλύτερη διάμετρο και κοντύτερη διαδρομή εμβόλων, καθώς και νέες μπιέλες, εισαγωγή αέρα RAM-air, νέες εξατμίσεις στην ουρά, αλλαγμένη γεωμετρία πλαισίου και πιο αιχμηρή σχεδίαση στα κοστούμια.
Για πρώτη φορά μια μοτοσυκλέτα παραγωγής κατάφερνε λόγο ισχύος προς μάζα 1:1, χάρη στους 180 ονομαστικούς ίππους που απέδιδε ο επανασχεδιασμένος κινητήρας.
Η R1 που παρουσιάστηκε το 2007 είχε κληρονομήσει το σύστημα YCC-T, δηλαδή το ηλεκτρονικό γκάζι ride-by-wire της Yamaha, αλλά και τους ηλεκτρονικά ελεγχόμενους αυλούς εισαγωγής αέρα (YCC-I). Ο Project Leader Makato Shimamoto εισήγαγε επίσης έναν νέο τετραβάλβιδο κινητήρα με μονόδρομο συμπλέκτη, βελτιωμένο πλαίσιο Deltabox και αναβαθμισμένα φρένα και αναρτήσεις.
Έχοντας πια χτίσει τον θρύλο της, η επόμενη γενιά Yamaha R1 ήρθε το 2009 με τον επαναστατικό κινητήρα με στρόφαλο crossplane, έναν άμεσο απόγονο του ανάλογου μοτέρ από την αγωνιστική Μ1 των MotoGP. Αυτό το μοναδικό σχέδιο μείωνε σημαντικά τις αδρανειακές δυνάμεις και παρείχε πιο γραμμική σύνδεση με το γκάζι.
Εκτός αυτού, ο υπεύθυνος εξέλιξης του μοντέλου, Toyoshi Nishida, έφερε στην R1 διπλά μπεκ ψεκασμού, νέο και ελαφρύτερο Deltabox πλαίσιο, χυτό υποπλαίσιο από μαγνήσιο και την τελευταία λέξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας.
Με το καλημέρα η νέα αυτή R1 έθεσε τους κανόνες στον κόσμο των αγώνων το 2009, κάτι που επιδεικνύεται περίτρανα από την απίστευτη απόδοση του Αμερικανού Ben Spies στο WorldSBK, όπου ως rookie μάζεψε 14 νίκες σε 28 αγώνες μαζί με τον τίτλο εκείνης της χρονιάς.
Η ανταγωνιστικότητα εκείνης της R1 υπογραμμίστηκε πολλάκις όταν η YART Yamaha EWC ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Πρωταθλήτρια Endurance, ο Leon Camier κέρδιζε 19 από 26 αγώνες για να γίνει πρωταθλητής στο αγγλικό BSB και ο Katsuyuki Nakasuga κατακτούσε τον πρώτο του τίτλο στο ιαπωνικό πρωτάθλημα superbike.
Αναζητώντας τη διαρκή βελτίωση, η R1 του 2012 ενσωμάτωσε σύστημα traction control που ρύθμιζε τον χρονισμό της ανάφλεξης, την τροφοδοσία καυσίμου και τη γωνία ανοίγματος του γκαζιού για να προσφέρει βέλτιστη πρόσφυση.
Ένα ακόμη επαναστατικό βήμα έγινε το 2015 όταν η R1 επέστρεψε με κινητήρα 200 ίππων και έγινε η πρώτη μοτοσυκλέτα παραγωγής που φόρεσε αδρανειακή κεντρική μονάδα 6 αξόνων και ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας εξελιγμένα στα MotoGP. Με στεγνό βάρος 179 kg και άφθονο αγωνιστικό εξοπλισμό στο στάνταρ πακέτο, η γενιά του 2015 εξελίχθηκε υπό τη διεύθυνση του Hideki Fujiwara και συνοδεύτηκε από μια κορυφαία έκδοση, την περιορισμένης παραγωγής R1M που διέθετε ηλεκτρονικές αναρτήσεις, ανθρακονημάτινα κοστούμια και ενσωματωμένο data logger για να ικανοποιήσει τις ανάγκες αγωνιζόμενων αναβατών σε όλα τα επίπεδα.
Το μοντέλο του 2018 έφερε μια διευρυμένη σουίτα ηλεκτρονικών και την προσθήκη quick shifter δύο δρόμων. Η δυναμική συμπεριφορά της R1 βελτιώθηκε περαιτέρω με πιο προοδευτικές ρυθμίσεις σε ηλεκτρονικά συστήματα όπως το Lift Control, καθώς και οι ρυθμίσεις των αναρτήσεων, ενώ οι ηλεκτρονικές Öhlins της R1M απέκτησαν νέα διεπαφή για ευκολότερο έλεγχο και ρύθμιση από τον αναβάτη.
Το 2020 η R1φόρεσε τον κινητήρα CP4, με νέα κεφαλή, εκκεντροφόρους και ψεκασμό, ενώ όλα τα ηλεκτρονικά δέχτηκαν μικρές βελτιώσεις προς όφελος της ευχρηστίας τους. Το ηλεκτρονικό πακέτο ενισχύθηκε με το νέο EBM (Engine Brake Management) που έδινε στον αναβάτη την ευκαιρία να επιλέξει μεταξύ τριών επιπέδων φρένου κινητήρα, καθώς και το επίσης νέο Brake Control (BC) σύστημα που υποσχόταν αυξημένη εμπιστοσύνη και έλεγχο του φρένου μέσα στη στροφή.
Οι αναβαθμίσεις αυτής της χρονιάς άγγιξαν και τα σωθηκά του ανεστραμμένου πιρουνιού 43 mm της KYB, αναζητώντας περισσότερη πληροφόρηση (feedback) και πιο φυσική αίσθηση στα χέρια του αναβάτη. Για τους πιο αθλητικούς αναβάτες, η R1M απέκτησε ένα νέο αμορτισέρ πίσω και αναβαθμισμένο πιρούνι Öhlins ERS NPX.
Τα επόμενα χρόνια η Yamaha συνέχισε να εξελίσσει τις R1 και R1M, διατηρώντας τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στην αγωνιστική σκηνή, με επιφανέστερο κατόρθωμα τον τίτλο που WorldSBK που κατέκτησε το 2021 ο Toprak Razgatlıoğlu της Pata Yamaha Prometeon Official WorldSBK Team, παίρνοντας 13 νίκες και άλλα 16 βάθρα. Δίπλα του ο Andrea Locatelli εξελίσσεται ως αναβάτης με την R1 προσθέτοντας άλλα 11 βάθρα στον ως τώρα απολογισμό.
Πέραν του WorldSBK , η R1 έχει αποδείξει την αξία της σε όλον τον κόσμο, με τη Yamaha Factory Racing Team να κερδίζει τον ιστορικό αγώνα Αντοχής Suzuka 8 Hours τέσσερεις συνεχόμενες φορές από το 2015 ως το 2018, ενώ οι Cameron Beaubier (2015, 2016, 2018, 2019, 2020) και Jake Gagne (2021, 2022) κατέκτησαν τους επτά από τους οκτώ τελευταίους τίτλους στο αμερικανικό πρωτάθλημα AMA Superbike.
Και οι αγωνιστικές επιτυχίες συνεχίζονται με τον Nakasuga να κατακτά το δέκατο πρωτάθλημά του στην Ιαπωνία το 2021, ενώ οι Tommy Hill (2011), Josh Brookes (2015), Tarran Mackenzie (2021) και Bradley Ray (2022) έφεραν στη Yamaha την πρωτιά του αγγλικού BSB πάντα στη σέλα της R1.
Αυτή είναι η κληρονομιά της R1, ένας μύθος που συνεχίζει να μεγαλώνει προς όλες τις κατευθύνσεις. Πίσω από τους παγκόσμιους τίτλους, η δημιουργία της R1 GYTR (Genuine Yamaha Technology Racing) από το εργοστασιακό αγωνιστικό συνεργείο της Yamaha με τα 40 χρόνια εμπειρίας έρχεται να εξυπηρετήσει χρήσεις από track day ως αγώνες κάθε επιπέδου.
Κατασκευασμένη σε προδιαγραφές FIM Stock 1000, η R1 GYTR του 2023 εξοπλίζεται με περισσότερα από 25 εξαρτήματα αγωνιστικών προδιαγραφών από τη συλλογή GYT, συμπεριλαμβάνοντας εξάτμιση Akrapovic, αγωνιστική ECU και καλωδιώσεις, μέρη για το πλαίσιο, το σύστημα μετάδοσης και πολυεστερικό λευκό φέρινγκ.
Απολαμβάνοντας πια μια ολόκληρη οικογένεια εκδόσεων γύρω από τη βασική R1, αλλά και διάφορους κυβισμούς στην ευρύτερη supersport οικογένεια της Yamaha, αυτή η θρυλική σπορ μοτοσυκλέτα έχει ακόμη πολλά χρόνια μπροστά της για να συνεχίσει να σπρώχνει τα όρια της τεχνολογίας με τις επόμενες γενιές που αναμφίβολα θα έρθουν.
