Οι ρίζες της Vespa απλώνονται στο μακρινό 1884, όταν ο εικοσάχρονος Rinaldo Piaggio αρχίζει να κατασκευάζει άμαξες και αμαξώματα διαφόρων ειδών (καρότσες, βαγόνια τραμ κ.ο.κ.) ενώ στην πορεία επενδύει και στην κατασκευή μηχανών. Η δουλειά πάει καλά και η άφιξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τον προτρέπει να αναπτύξει την επιχείρησή του στην κατασκευή αεροπλάνων.
Η διαρκής γιγάντωση της εταιρείας του συνδέεται με την ανάπτυξη νέων εργοστασίων, ένα εκ των οποίων αποκτήθηκε το 1921 στην Pontedera με αποκλειστικό αντικείμενο την αεροναυπηγική βιομηχανία – από προπέλες ως ολόκληρα αεροπλάνα. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Piaggio αναδείχθηκε ως μια από τις μεγαλύτερες κατασκευάστριες αεροπλάνων της Ιταλίας.
Μοιραία, το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έκανε αυτομάτως τα εργοστάσια της Piaggio στόχους βομβαρδισμών και αναπόφευκτα καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Το 1946, με την Ιταλία κατεστραμμένη και με μια δύσκολη και μακρά ανοικοδόμηση ενόψει, οι γιοι του Rinaldo Piaggio, Enrico και Armando, προσπαθούν να επανεκκινήσουν την οικογενειακή επιχείρηση. Ο Enrico ανέλαβε την αποκατάσταση της μονάδας στην Pontedera, για την οποία πλέον οραματιζόταν ένα νέο μέλλον στα οχήματα προσωπικής μετακίνησης.
MP6 Prototipo (1946)
Ο ίδιος σχεδίασε ένα μικρό σκούτερ βασισμένο στα στρατιωτικά ελαφριά σκούτερ που είχαν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου για να χρησιμοποιούνται από αλεξιπτωτιστές. Το σχέδιο ωστόσο δεν τον ικανοποιούσε, έτσι ζήτησε από τον εφευρέτη και αεροναυπηγό Corradino D’ Ascanio (1891-1981) να τον βοηθήσει με αυτό.
Ο D’ Ascanio δεν συμπαθούσε τα δίκυκλα, ήταν ωστόσο ένας ικανότατος μηχανικός και σχεδιαστής και εν τέλει κατάφερε να χρησιμοποιήσει γνώσεις του για να εξαφανίσει όλα όσα τον ενοχλούσαν στις μοτοσυκλέτες.
Corradino D’ Ascanio
Θεωρούσε την αλυσίδα βρώμικη και δύσχρηστη, έτσι έφτιαξε μια κλειστή μετάδοση απευθείας στον τροχό. Για να μην πρέπει να πάρεις το χέρι από το τιμόνι για να αλλάξεις ταχύτητα, έβαλε τον επιλογέα πάνω στο τιμόνι. Για να κάνει εύκολη την αλλαγή ελαστικών έστησε τις εδράσεις τους στην ίδια μονόμπρατση λογική των αεροπλάνων. Για λόγους απλότητας σχεδίασε ένα αυτοφερόμενο πλαίσιο-αμάξωμα, το οποίο έχει επαρκή επιφάνεια ώστε να προστατεύει τον αναβάτη από νερά και σκόνες.
Το πρωτότυπο που φτιάχτηκε από τον D’ Ascanio με τη βοήθεια του σχεδιαστή Mario D’ Este ονομάστηκε ΜΡ6 και στις πρώτες μέρες του Απρίλη του 1946 παρουσιάστηκε ενώπιον του Enrico Piaggio, ο οποίος αναφώνησε “μοιάζει με σφήκα”! Αυτή η λέξη αυτή στα ιταλικά, Vespa, μόλις είχε βαφτίσει το νέο σκούτερ της Piaggio.
Enrico Piaggio
Στις 23 Απριλίου 1946 η Piaggio & C. S.p.A. κατέθεσε αίτηση πατέντας για το νέο της σχέδιο και ξεκίνησε άμεσα την παραγωγή της πρώτης Vespa, με δίχρονο μονοκύλινδρο κινητήρα 98 cc και δύο εκδόσεις, μιαν απλή και μια πολυτελέστερη που διέθετε επιπλέον κοντέρ, πλαϊνό σταντ και λάστιχα με λευκά τοιχώματα.
Πολύ σύντομα η οικονομικότατη και πρακτικότατη Vespa προσέλκυσε χιλιάδες πελατών και η εξάπλωσή της ήταν ραγδαία: 2,484 σκούτερ πουλήθηκαν το 1946, 10,535 την επόμενη χρονιά και 19,822 το 1948.
Τρία χρόνια αργότερα η Vespa είχε αδειοδοτήσει εργοστάσια σε άλλες χώρες – Hoffman-Werke στη Γερμανία, Douglas στην Αγγλία, ACMA στη Γαλλία, Moto Vespa S.A. στην Ισπανία, Jette στο Βέλγιο – να παράγουν τα οχήματά της και οι ετήσιες πωλήσεις ξεπερνούσαν τα 170,000 δίκυκλα, με ένα μοντέλο 125 cc να έχει προστεθεί στις επιλογές.
Επιπλέον, από το 1948 διέθετε και το τρίκυκλο Ape, ένα όχημα που διακρίθηκε στην μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ιταλίας και έγινε επίσης δημοφιλές σε όλον τον κόσμο.
Η δεκαετία του 1950 έφερε αδιάκοπη εξάπλωση για την Piaggio, η οποία πια πουλούσε τη Vespa από την Αμερική ως την Ασία, με δεκάδες χιλιάδες σημεία εξυπηρέτησης ανά τον κόσμο. Ήταν τέτοια η αποδοχή της που πριν καν συμπληρώσει μια δεκαετία ως μοντέλο, διέθετε Vespa Clubs σε όλον τον κόσμο με αθροιστικά πάνω από 50,000 μέλη!
Αυτήν την εποχή αρχίζει να θερμαίνεται μεταξύ των φίλων της η “έχθρα” προς το αντίπαλον δέος, Lambretta, ενώ σε όλον τον κόσμο εμφανίζονται κλώνοι της Vespa. Η ίδια η Piaggio δοκιμάζει την τύχη της Vespa σε αγώνες, σε περίεργες εφαρμογές όπως η Vespa-Sidecar, ενώ ο ιταλικός στρατός της ζητά να φτιάξει το 1963 μια Vespa ειδικά για χρήση από το σώμα των Αλεξιπτωτιστών – όπως είχε αρχικά εμπνευστεί ο Enrico Piaggio.
Τα ορόσημα για τη Vespa είναι πολλά. Μόλις τον Νοέμβριο του 1953 βγήκε από τη γραμμή παραγωγής της Pontedera η Vespa νούμερο 500,000, το 1960 η αθροιστική παραγωγή έφτασε το ένα εκατομμύριο και δέκα χρόνια αργότερα είχε τετραπλασιαστεί!
Το 1988 είχαν παραχθεί αισίως 10 εκατομμύρια Vespa και αυτή τη στιγμή πλησιάζουμε ένα ακόμη ιστορικό ορόσημο, καθώς έχουν συμπληρωθεί τα 19 εκατομμύρια και οδεύουμε προς το ολοστρόγγυλο 20. Πλην του παπιού, ποιο άλλο δίκυκλο μπορεί να επικαλεστεί τέτοιους αριθμούς στην εμπορική του ζωή;
Αν και σχεδιάστηκε ως ένα φτηνό και απλό όχημα καθημερινής μετακίνησης, υπήρχε περίπτωση Ιταλοί να μην προσπαθήσουν να τρέξουν αγώνες με αυτό; Διάφορες Vespa συμμετείχαν ήδη από το 1949 σε αγώνες ασφάλτινους και μη, ενώ το 1951 η Piaggio κατέγραψε ένα επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας με ένα μοντέλο 125 cc (Siluro) που κατάφερε 171.102 km/h.
Vespa Siluro (1951)
Οι Vespa κατάφερναν επιτεύγματα που θεωρητικά ήταν εντελώς ασυμβίβαστα με τον χαρακτήρα τους, χάρη κυρίως στην αγάπη και επιμονή των ιδιοκτητών τους, όπως ο Ιταλός φοιτητής Giancarlo Tironi που ταξίδεψε με μια Vespa ως τον Αρκτικό Κύκλο, ή ο Αργεντίνος Carlos Velez που διέσχισε τις Άνδεις από το Buenos Aires στο Santiago στη Χιλή.
Εμπνεόμενοι από αυτά τα ταξίδια, πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο έστησαν εντυπωσιακές περιπέτειες και περιηγήσεις με Vespa, όπως ο Γάλλος αξιωματικός της αεροπορίας που οδήγησε τη Vespa του από το Παρίσι στη Σαϊγκόν (Βιετνάμ) σε 51 μέρες ή ο Ελβετός Giuseppe Morandi που διέσχισε τη Σαχάρα με μια Vespa του 1948. Είναι να μας κάνει εντύπωση που αργότερα υπήρχαν συμμετοχές στο Dakar με Vespa PX200;
Παράλληλα, ο κινηματογράφος αγκάλιασε το ιταλικό σκούτερ, απαθανατίζοντάς το σε ρόλους που ακόμη μνημονεύονται, όπως η ταινία Roman Holiday (1953) με τους Audrey Hepburn και Gregory Peck.
Vespa P 200 X, Paris-Dakar 1980
Σημαντικά μοντέλα Vespa
Vespa 98, 1946 – Η πρώτη Vespa απέδιδε 3.2 hp από τον δίχρονο μονοκύλινδρο 98 cc για τελική ταχύτητα 60 km/h.
Vespa 125, 1948 – Η πρώτη 125άρα Vespa απέδιδε 5 hp, είχε τελική 75 km/h και εισήγαγε ανάρτηση και πίσω, κάτι που δεν είχε το 98.
Vespa 150 GS, 1955 – Θεωρείται ως η Vespa που έχει αντιγραφεί περισσότερο από κάθε άλλη, κομίζοντας παράλληλα αρκετές καινοτομίες στην εταιρεία: κινητήρας 150 cc, 4τάχυτο κιβώτιο, διπλή σέλα, φανάρι ενσωματωμένο στο φέρινγκ, τροχοί 10 ιντσών, τελική 100 km/h από 8.2 ίππους.
Vespa 180 SS, 1964 – Νέο ανώτατο όριο κυβισμού (181.14 cc), 10 ίπποι και τελική 105 km/h. Με τη σειρά SS (Super Sport) η Piaggio εισήγαγε ένα νέο μόνιμο χαρακτηριστικό: το ντουλαπάκι στην ποδιά.
Vespa 200 Rally, 1968 – Η Piaggio ανεβάζει τον κυβισμό σε ένα νέο μέγιστο, συμπαρασύροντας και στην απόδοση: 12.35 ίπποι, 116 km/h.
Vespa 50 Elestart, 1970 – Για πρώτη φορά έχουμε τη χρήση ηλεκτρονικής ανάφλεξης.
Vespa P 125 X, 1978 – Η σειρά “PX” έφερε ανανέωση στην εμφάνιση με πλήρως ανασχεδιασμένο πλαίσιο, ενώ πάνω της βασίστηκαν και οι επακόλουθες P 200 E (1978) και PX 150 E.
Vespa PK 125 Automatica, 1984 – Η πρώτη Vespa με αυτόματη μετάδοση, ακολουθούμενη από την PK 50 Automatica έναν χρόνο αργότερα.
Vespa ET4 125, 1996 – Η πρώτη τετράχρονη Vespa παρουσιάστηκε ως η “νέα γενιά” και για τα επόμενα δύο χρόνια ήταν το δημοφιλέστερο σε πωλήσεις δίκυκλο της Ευρώπης, ανεξαρτήτως κυβισμού και κατηγορίας.
Vespa ET4 50, 2000 – Η πρώτη Vespa 50 cc με τετράχρονο κινητήρα, παρουσιάστηκε με επίσημο ρεκόρ στην κατανάλωση καυσίμου: 500 χιλιόμετρα με ένα ρεζερβουάρ.
Vespa PX, 2001 – Το θρυλικό διαχρονικό μοντέλο φορά για πρώτη φορά δισκόφρενο μπροστά.
Vespa GTS 250 i.e., 2005 – Στη συμπλήρωση 50 ετών από την πρώτη Vespa GS (Gran Sport), η νέα γενιά ανανεώνεται με φρέσκο σχέδιο – πάντα πιστό στο αυθεντικό πάντως – με νέα επίπεδα απόδοσης και τεχνολογίας.
Vespa GTS ABS ASR, 2014 – Η Vespa αποκτά νέα τεχνολογία με δικάναλο ABS στα φρένα και ASR traction control
Vespa Elettrica, 2018 – Η πρώτη ηλεκτρική Vespa είναι γεγονός.
