Στα δίτροχα, οι κινητήρες έχουν ένα ευρύ πεδίο χωρητικότητας και όταν μιλάμε για μοντέλα παραγωγής, οι κυβισμοί ξεκινούν από μονοκύλινδρους ~50 κ.εκ. και φτάνουν μέχρι τον εξακύλινδρο σε σειρά των 1.649 κ.εκ. που χρησιμοποιεί η BMW στην σειρά K1600, τον εξακύλινδρο boxer 1.833 κ.εκ. του Goldwing της Honda και το “κτηνώδες” V2 μοτέρ “Milwaukee – Eight 117” της Harley-Davidson στα 1.923 κ.εκ.
Η Triumph, κατείχε το ρεκόρ του μεγαλύτερου σε χωρητικότητα κινητήρα σε μοτοσυκλέτα παραγωγής, με το εγκάρσια τοποθετημένο τρικύλινδρο σε σειρά μοτέρ των 2.294 κ.εκ., των Rocket III μοντέλων, που σταμάτησαν να παράγονται το 2004. Αναμένεται να ανεβάσει τον πήχη πιο ψηλά, με την παρουσίαση της νέας έκδοσης της μοτοσυκλέτας, που φημολογείται ότι θα φέρει κινητήρα παρόμοιας διάταξης, στα 2.500 κ.εκ.!
Αν μεταπηδήσουμε στον χώρο του αυτοκινήτου, παρά το ότι τα τελευταία χρόνια οι κατασκευαστές υιοθετούν την φιλοσοφία του downsizing σε κυβισμούς, τα 2,5 λίτρα είναι “μεγάλος” κυβισμός αλλά απέχει αρκετά από το “πολύ μεγάλος”, αφού βλέπουμε καθημερινά τριγύρω μας στους δρόμους 4λιτρα και 5λιτρα αμάξια.
Διευρύνοντας και άλλο την οπτική μας προς το άνω άκρο των κυβισμών, περνάμε σε βαρέα οχήματα, φορτηγά και χωματουργικά και μετά ακολουθούν τα τρένα. Προς το κάτω άκρο, στους μικρότερους κυβισμούς, η αλήθεια είναι ότι τα ~50 κ.εκ. είναι το όριο για τα δίτροχα, ενώ αναζητώντας ακόμα πιο μικρές χωρητικότητες φεύγουμε από την κατηγορία των οχημάτων και περνάμε σε χορτοκοπτικά και αλυσοπρίονα, ενώ ακόμα πιο κάτω, συναντάμε κινητήρες μοντελισμού.
Ας το πάμε στα άκρα λοιπόν! Ποιος είναι ο μικρότερος κινητήρας που έχει κατασκευαστεί ποτέ και ποιος ο μεγαλύτερος;
Διευκρινίζουμε ότι μιλάμε πάντα για παλινδρομικά μοτέρ και λαμβάνουμε υπόψη την χωρητικότητα, όχι την ισχύ ή κάποιο άλλο χαρακτηριστικό.
Ξεκινώντας λοιπόν από τον μικρόκοσμο, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι υπάρχουν απίστευτοι χομπίστες που έχουν κατασκευάσει κινητήρες – μινιατούρες V8 και V10, πλήρως λειτουργικούς αλλά δεν είναι αυτοί σε καμία περίπτωση οι μικρότεροι του κόσμου. Η αναζήτηση μας οδηγά στο έργο μιας ομάδας Κινέζων ερευνητών – επιστημόνων, με επί κεφαλή τον Dr. Kyle Jiang, διευθυντή του τμήματος νανοτεχνολογίας του πανεπιστήμιου του Birimngham, στην Βρετανία.
Ο καρπός της συνεργασίας τους είχε ως αποτέλεσμα ένα δίχρονο μικροκινητήρα, κατασκευασμένο από κεραμικά παράγωγα του αλουμινίου. Ο κινητήρας είναι τόσο μικρός που ισορροπεί άνετα στο ακροδάχτυλο ενός ανθρώπου.
Σε ότι αφορά στο “δίχρονος” αυτό έχει να κάνει με την τροφοδοσία και τον κύκλο λειτουργίας του και όχι με την λίπανση του, η οποία δεν χρειάζεται λόγω των εξαιρετικά ανθεκτικών στην θερμοκρασία επιστρώσεων που φέρουν ο κύλινδρος και το πιστόνι αλλά και το υλικό από το οποίο έχει κατασκευαστεί εξολοκλήρου το μοτεράκι.
Τόσο το πιστόνι όσο και ο κύλινδρος έχουν τετράγωνο και όχι κυλινδρικό profil, με την διάμετρο Χ διαδρομή να ορίζεται στα 1000 μm X 1000 μm, δηλαδή, η χωρητικότητα του μοτέρ είναι 1 κυβικό χιλιοστό!
Περνώντας από τον μικρόκοσμο, στον κόσμο των γιγάντων, μεταφερόμαστε στον κόσμο της ναυσιπλοΐας φυσικά, αφού εδώ βρίσκονται μερικά από τα μεγαλύτερα κινούμενα κατασκευάσματα του ανθρώπινου είδους: τα σύγχρονα ποντοπόρα πλοία. Γενικά ο χώρος... “ζαλίσει” με τα μεγέθη του (των χρημάτων συμπεριλαμβανομένων φυσικά!) και είναι δύσκολο για όλους εμάς που έχουμε συνηθίσει σε μια δεδομένη κλίμακα πραγματικότητας να αντιληφθούμε το τι παίζει στα καράβια...
Ακόμα και οι βοηθητικές / ηλεκτρομηχανές ενός πλοίου φαντάζουν “τερατώδεις” για κάποιον έξω από τον χώρο, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για κύριες μηχανές!
Φανταστείτε μηχανικά σύνολα με μήκος και ύψος μερικές... δεκάδες μέτρα και 2-3 “ορόφους” με διαδρόμους για να τα εποπτεύουν οι μηχανικοί.
Αλλά ποια είναι η μεγαλύτερη εκ των μεγαλυτέρων μηχανών του κόσμου;
Η 14κύλινδρη σε σειρά δίχρονη diesel RTA-96C της Φιλανδικής εταιρείας, Wartsila!
Ένα “κτήνος” με ύψος 13,5 και μήκος 26,6 μέτρα, μια... πολυκατοικία παραγωγής ισχύος! Το κάθε ένα από τα πιστόνια που παλινδρομούν στους 14 κυλίνδρους της, ζυγίζει 5,5 τόνους, με την διάμετρο της κεφαλής του να είναι σχεδόν ένα μέτρο και την διαδρομή του να ορίζεται στα... 2,5 μέτρα. Μιλάμε για πολύ υποτετράγωνο μοτέρ...
Ο στρόφαλος ζυγίσει 300 τόνους και περιστρέφεται από ένα ρελαντί 22 σ.α.λ. μέχρι “τέρμα γκάζια”, στις 120 σ.α.λ. Το να περιστρέφεται μια μάζα 300 τόνων που φέρει 14 πιστόνια 5,5 τόνων έκαστο, με 120 στροφές το λεπτό, είναι τρομακτικό! Πέρα από τρομακτικό, είναι και όσο χρειάζεται για μια απόδοση της τάξεως των 107.390 ίππων / 102 σ.α.λ. και των 775.377 kg-m / 102 σ.α.λ. ροπής!
Από πόσα κυβικά “βγαίνει” αυτή η ισχύς; Να το πούμε σε λίτρα καλύτερα, 1.810...... στον κάθε κύλινδρο! Μιλάμε δηλαδή για μια συνολική χωρητικότητα 25.480 λίτρων ή αν προτιμάτε μια ιλιγγιώδη αναγωγή σε κ.εκ. ο αριθμός είναι 25.480.000.
Συμβαίνουν και αυτά...
Για να το τερματίσουμε, είναι η χωρητικότητα 25.480.000.000 κινητήρων 1 κυβικού χιλιοστού.