Πρώτα απ όλα, ας ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει “ημερομηνία λήξης” στην συγκεκριμένη περίπτωση, αναφερόμενοι στα κράνη. Προφανώς αυτό έχει να κάνει με την απώλεια των ιδιοτήτων προστασίας που προσφέρει ένα κράνος, στην διάρκεια του χρόνου.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό, οφείλεται στην καταπόνηση και στην φθορά των υλικών με τα οποία έχει κατασκευαστεί ένα κράνος. Αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο, δεν μπορεί να ανασχεθεί η εξέλιξη του, ούτε και να αντιστραφεί,  επιστρέφοντας σε πρότερη, καλύτερη κατάσταση.

Τα αίτια που προκαλούν αυτή την φθορά, έχουν να κάνουν με την χρήση. Ένα κράνος, από την πρώτη μέρα που θα αρχίσει να χρησιμοποιείται, εκτίθεται στον ήλιο, τρώει βροχή και υπόκειται σε απότομες θερμοκρασιακές μεταβολές. Επίσης, εναποθέσεις σκόνης και καυσαερίων δημιουργούνται στο εξωτερικό κέλυφος και εισχωρούν και στο εσωτερικό από τους αεραγωγούς, ενώ χτυπήματα, γρατζουνιές και σημάδια δημιουργούνται εξωτερικά.  

Τέλος, το εσωτερικό  του “ποτίζει” σταδιακά από τον ιδρώτα μας και όσο και αν ακούγεται περίεργο, από τα στοιχεία που υπάρχουν στην σύσταση σαμπουάν και άλλων προϊόντων που χρησιμοποιούμε στην προσωπική μας υγιεινή και στον καλλωπισμό (after shave, ζελέ κ.τ.λ.)           

Όλοι αυτοί οι παράγοντες αθροιστικά, επιταχύνουν την “γήρανση” των υλικών με τα οποία έχει κατασκευαστεί ένα κράνος. Τα περισσότερα από αυτά τα υλικά είναι συνθετικά, ενώ οι κόλλες και τα άλλα χημικά που έχουν χρησιμοποιηθεί από τους κατασκευαστές, παίζουν και αυτά τον ρόλο τους, χάνοντας επίσης της ιδιότητες τους με τον καιρό ή λειτουργώντας διαβρωτικά, αν και στην δεύτερη περίπτωση μιλάμε για διαδικασίες που παίρνουν πολλά χρόνια για να εξελιχθούν σε κάτι ανησυχητικό.  

Το υλικό όμως του οποίου η χρονική κόπωση και φθορά, παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο στην ασφάλεια μας, είναι η στρώση διογκωμένης πολυστερίνης (ΕPS) ανάμεσα στις εσωτερικές επενδύσεις και στο εξωτερικό κέλυφος του κράνους, καθώς αυτή η στρώση είναι που θα κληθεί να απορροφήσει τις δυνάμεις κρούσης σε περίπτωση ατυχήματος.



Με όλους αυτούς τους επιβαρυντικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν πιο πάνω λοιπόν, η πολυστερίνη ενδέχεται να χάσει ένα μέρος των αρχικών ιδιοτήτων και να παρουσιάζει μικρότερη δυνατότητα απορρόφησης (παραμόρφωσης) σε περίπτωση χτυπήματος. Ουσιαστικά, αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι δομές, που σχηματίζουν το περίβλημα στους θύλακες αέρα που υπάρχουν στην πολυστερίνη, χάνουν την ελαστικότητα τους.    

Υπάρχει λοιπόν καταπόνηση και φθορά στο υλικό αυτό, το θέμα είναι το πότε η φθορά  αυτή έχει φτάσει σε βαθμό τέτοιο, που τίθεται θέμα για την ασφάλεια μας.

Σε αυτό, δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση, με την έννοια του ότι παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η χρήση και ο βαθμός έκθεσης ενός κράνους, σε επιβαρυντικές συνθήκες. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, ένα κράνος ακριβώς ίδιου τύπου, θα “γεράσει” συντομότερα όταν χρησιμοποιείται καθημερινά, παρά όταν φοριέται 10 φορές τον χρόνο, σε βόλτες μικρού βεληνεκούς με καλό καιρό.

Δεν υπάρχει βέβαια κάποιος τρόπος υπολογισμού της φθοράς αυτής, ούτε και κάποιο εποπτικό μέσο ή διαδικασία που να μας επιτρέπει να γνωρίζουμε πότε ήρθε ο καιρός να αλλάξουμε κράνος.

Άτυπα, μια μερίδα κατασκευαστών αναφέρει ότι αυτό θα πρέπει να γίνεται ανά πέντε χρόνια χρήσης, ενώ συστήνεται επίσης, να μην χρησιμοποιούνται κράνη των οποίων η ημερομηνία κατασκευής έχει ξεπεράσει τα επτά έτη, ακόμα και αν αυτά είναι αχρησιμοποίητα.

Επισημαίνουμε και πάλι, ότι δεν υπάρχει κάποιο πλαίσιο κανονισμών που να αναφέρει το κάθε πότε θα πρέπει ένα κράνος να αλλάζεται και προφανώς, δεν διενεργούνται και έλεγχοι από τις αρχές για την “ηλικία” και την κατάσταση των κρανών που φοράνε οι αναβάτες στους δρόμους.  

Σε κάθε περίπτωση, απούσας της νομοθεσίας και απόντων των οδηγιών / κανονισμών πάνω στο θέμα αυτό, θα πρέπει να πρυτανεύσει η λογική. Εσείς γνωρίζετε καλύτερα από όλους την καταπόνηση του κράνους σας και εσείς επίσης, αξιολογείτε την ασφάλεια σας.

Υπόμνημα

-Η ημερομηνία κατασκευής του κράνους, δεν αναγράφεται στο υποχρεωτικό καρτελάκι πληροφοριών στο λουράκι, βάση της ECE 23.05 κοινοτικής οδηγίας στην Ευρώπη. Ωστόσο αυτή μπορεί να βρεθεί σε καρτελάκι ή σε αυτοκόλλητο κάτω από τις επενδύσεις, ή σε κάποιο άλλο σημείο του κράνους. 

-Η σωστή αποθήκευση και το συχνό πλύσιμο ενός κράνους, μπορούν να παρατείνουν την διάρκεια ζωής του. Ποτέ “πεταμένα” κράνη μέσα σε μπαγκαζιέρες και κάτω από σέλες επί μακρόν, εκτεθειμένα σε ζέστη και υγρασία συνεχώς. Σωστή αποθήκευση, μακριά από πήγες θερμότητας και ηλιακό φως, και πάντα με ανοιχτή ζελατίνα και αεραγωγούς, για εξάτμιση της εσωτερικής υγρασίας. Όχι γάντια και μπαλακλάβες στο εσωτερικό τους!

-Το εξωτερικό κέλυφος ενός κράνους, είναι φυσικά πιο ανθεκτικό από την πολυστερίνη στον εσωτερικό και πλέον, ενιαίο, χωρίς “ραφές”. Πρακτικά, δεν έχει “ημερομηνία λήξης”. Ωστόσο χτυπήματα και εμφανή σημάδια που μπορεί να έχουν αδυνατήσει την δομή του σημειακά, είναι στοιχεία που επιβάλλουν την αλλαγή του κράνους.  

-Αγορά μεταχειρισμένου κράνους, δεν συστήνεται, εκτός και αν πρόκειται για γνωστό σας και ξέρετε από πρώτο χέρι την χρήση που του έχει κάνει.