Του Τάκη Μανιάτη

Μετά τα δυναμόμετρα για τους κινητήρες, τα δυναμόμετρα αναρτήσεων είναι γεγονός. Ο Χρήστος Τασούλης αντιπρόσωπος της WP και Ohlins μας εξηγεί πως δουλεύει το δυναμόμετρο DB1 και πως συμβάλλει στην σωστή ρύθμιση των αναρτήσεων. Οι εποχές αλλάζουν συνεχώς, στα πάντα. Κάποτε βασιζόμασταν στις αναφερόμενες ιπποδυνάμεις των εργοστασίων για να κρίνουμε μία μοτοσυκλέτα και από την αίσθηση του εκάστοτε χρήστη για να μας πει πως λειτουργεί ένας κινητήρας και να τον βελτιώσουμε ανάλογα. Πλέον με τα δυναμόμετρα, μπορούμε να δούμε ακριβώς πόσους ίππους αποδίδει ένας κινητήρας στο δρόμο (και όχι στο στρόφαλο), να δούμε το γράφημα της ιπποδύναμης, που αυτός πάσχει, σε ποιες στροφές λειτουργεί καλύτερα, που αποδίδει ιδανικά την δύναμη και ροπή του.

Ίδιες αναρτήσεις σε διαφορετικές μοτοσυκλέτες

Αυτό το μηχάνημα, το λεγόμενο δυναμόμετρο, βοήθησε σημαντικά τους βελτιωτές κινητήρων αφού πλέον μπορούσαν να δουν σε γράφημα στην οθόνη του υπολογιστή τη διαφορά των αλλαγών που έκαναν πάνω σε μία νέα καμπύλη και να προβούν σε νέες, ή να διορθώσουν ένα πρόβλημα του κινητήρα.
Στις αναρτήσεις όμως, η πιο γνωστή μέθοδος όμως παρέμενε μέχρι πρότινος η εξής: Αφού στήσουμε την ανάρτηση στα κιλά μας με μέτρηση του ελατηρίου, προχωράμε σε ρύθμιση συμπίεσης και επαναφοράς με τα γνωστά ‘’κλικ’’, δοκιμάζουμε σε δρόμο ή χώμα, ρυθμίζουμε ξανά και ξανά μέχρι να καταλήξουμε κάπου. Το κάπου είναι τελείως σχετικό αφού μία ανάρτηση δεν μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες ενός αναβάτη, ή μίας χρήσης σε συγκεκριμένο τμήμα πίστας, ή off road. Οι εσωτερικές ρυθμίσεις με τις οποίες έρχεται από το εργοστάσιο, δεν καταφέρνουν να καλύψουν τις απαιτήσεις μίας μοτοσυκλέτας ούτε καν στις βασικές χρήσεις που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο, χρονοβόρο και έχει μεγάλο κόστος για να να ασχοληθεί μία εταιρία με μία συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα έτσι ώστε να καταλήξει στο επιθυμητό setting (έμβολα και ροδέλες στο εσωτερικό της). Αποτέλεσμα είναι, μία εταιρία όπως η KYB, Showa, Ohlins, WP, Marzocchi, Sachs κ.α. να δοκιμάζει από μόνη της κάποιες εσωτερικές ρυθμίσεις και να καταλήγει σε πέντε setting, τα οποία προσφέρει στο εργοστάσιο.

Από κει και πέρα, ανάμεσα σε αυτά τα πέντε έτοιμα σεταρισμένα αμορτισέρ ή μπροστινά συστήματα, η κάθε εταιρία μοτοσυκλετών δοκιμάζει και καταλήγει σε αυτές τις αναρτήσεις που θα χρησιμοποιήσει στην μοτοσυκλέτα που θα μπει στην παραγωγή. Έτσι έχουμε, για κάθε μάρκα αμορτισέρ ή μπροστινού συστήματος, πέντε settings για supersport, άλλα τόσα για superbike, motocross και enduro. Με απλά λόγια, διαπιστώνουμε πως είναι πολύ εύκολο να συμπέσουν τα ίδια settings μιας και υπάρχει 1 στις 5 πιθανότητες να συναντήσουμε ίδια ακριβώς ανάρτηση, σε μάρκα και εσωτερικές ρυθμίσεις, σε μία αντίπαλη μοτοσυκλέτα! Η διαφορά ανάμεσά σε μία Honda και μία Yamaha που χρησιμοποιούν ίδια ανάρτηση θα έχει να κάνει με την κατανομή του βάρους, την απόδοση του κινητήρα, την γωνία τοποθέτησης της ανάρτησης και τον μοχλισμό της, και άλλους παράγοντες που δεν έχουν να κάνουν με την ανάρτηση. Απλά εμείς, θα λέμε πως το ένα έχει καλύτερη ανάρτηση από το άλλο που ουσιαστικά, εσωτερικά είναι ακριβώς ίδια.

Οι εσωτερικές ρυθμίσεις

Ένα αμορτισέρ ή ένα μπροστινό σύστημα μπορεί να μας δείξει ακριβώς το διάγραμμά του σε γράφημα στο δυναμόμετρο DB1 και έτσι να μπορέσουμε να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές. Η λειτουργία του είναι απλή. Αφού το συμπιέσουμε με συγκεκριμένες ταχύτητες, μπορούμε να δούμε την καμπύλη της αργής και γρήγορης συμπίεσης καθώς και την επαναφορά του και ανάλογα με το σχήμα να εξακριβώσουμε που θέλει επέμβαση. Το γράφημα εμφανίζει σε γραμμές ανά την πίεση που ασκείται την ταχύτητα της συμπίεσης ή της επαναφοράς, νούμερα που μπορούν να αλλάξουν με την επέμβαση του ειδικού στο εσωτερικό σετάρισμα. Ένα αμορτισέρ μοτοσυκλέτας δρόμου πρέπει να έχει ίδιο γράφημα συμπίεσης και επαναφοράς για να είναι ιδανικό. Μία μοτοσυκλέτα motocross πρέπει να έχει σκληρότερη συμπίεση από επαναφορά μέχρι και 70%, μία μοτοσυκλέτα enduro πρέπει να αγγίζει το 40% η διαφορά ανάμεσα στην συμπίεση και την επαναφορά. Το δυναμόμετρο μπορεί να μας δείξει πως μία ανάρτηση δρόμου είναι τόσο λάθος σεταρισμένη έτσι ώστε θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί σε μοτοσυκλέτα off road!

Έχοντας το διάγραμμα της ανάρτησης στα χέρια σου, καθώς και τα σωστά βελτιωμένα γραφήματα που προέρχονται από την WP και Ohlins, είναι πλέον πολύ πιο εύκολο για τον ειδικό να εφαρμόσει τις νέες εσωτερικές ρυθμίσεις στην ανάρτηση. Βασική διαφορά προέρχεται από τα έμβολα που συμπιέζουν το λάδι μέσα στην ανάρτηση, όπου τοποθετούνται νέα από τις WP και Ohlins. Η επόμενη αλλαγή είναι πολύ πιο σύνθετη, αφού πρέπει να αλλαχτούν οι ροδέλες που εμποδίζουν το λάδι να βγει από το έμβολο, και με την σκληρότητά τους δημιουργούν το γράφημα που συναντάμε στην δυναμομέτρηση. Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα, αφού υπάρχουν δεκάδες και εκατοντάδες επιλογές. Οι ροδέλες που προσφέρονται ξεκινούν από την εξωτερική διάμετρο των 16 χιλιοστών και φτάνουν τα 44 χιλιοστά, με πάχος από τα 0,10 έως και 0,30 χιλιοστά (ανά 0,5). Τελικά είναι πιθανότερο να πιάσεις το Λόττο παρά να βρεις το σωστό setting για μία ανάρτηση!

Απλοποίηση στην εξέλιξη

Οι αγωνιζόμενοι σε συνεργασία με τους μηχανικούς τους περνούσαν ατελείωτες ώρες δοκιμών μέσα στις πίστες, προκειμένου να ρυθμίσουν σωστά τη μοτοσυκλέτα τους. Αμέτρητοι γύροι στο όριο, ρυθμίσεις στα ‘’κλικ’’, λύσιμο και δέσιμο της ανάρτησης με νέα έμβολα και βαλβίδες, ρυθμίσεις και κόντρα δοκιμές, έτσι ώστε να διαπιστώσουν, γιατί κουνάει η μοτοσυκλέτα, αν είναι γρήγορο το αμορτισέρ και διώχνει το πίσω μέρος, γιατί χάνει την πρόσφυση απότομα το μπροστινό σύστημα. Κάποια στιγμή έφταναν στο επιθυμητό στήσιμο, το οποίο, σύμφωνα με τα διαγράμματα του δυναμόμετρου DB1, απέχει σημαντικά από το ιδανικό. Αν δυναμομετρήσουμε αυτή τη στιγμή ένα ‘’σωστό’’ αμορτισέρ που είχε στηθεί με τα παλιά δεδομένα, θα δούμε τεράστιες αποκλίσεις και πως δεν θα έχει αγγίξει ούτε το 50% της σωστής του απόδοσης. Πλέον, με το δυναμόμετρο τα πράγματα έχουν απλοποιηθεί αφού με μία μέτρηση βλέπουμε τι πρόβλημα υπάρχει, σετάρουμε σωστά και καταλήγουμε στο γράφημα που θέλουμε έτσι ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την αρχή. Μετά, τα γνωστά ‘’κλικ’’ θα κάνουν τη δουλειά μας εύκολα και με ένα απλό στρίψιμο θα φτάσουμε κατευθείαν στην επιθυμητή ρύθμιση.

Φωτογραφίες

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•