Ευτυχώς, όλο και περισσότερος κόσμος στις μέρες μας αποκτά επίγνωση της ολιστικής προσέγγισης και των βάσεων που χρειάζονται για να υπάρξει σωστή βελτίωση σε ένα δίτροχο και όλο και περισσότερος κόσμος ιεραρχεί την ασφάλεια στην θέση που χωρίς συζήτηση της αξίζει, δηλαδή στην κορυφή των προτεραιοτήτων.
Τα ελαστικά και οι αναρτήσεις, αποτελούν -και πολύ σωστά- στοιχεία τα οποία οι αναβάτες “ψάχνουν” πλέον αρκετά, όπως και τα φρένα. Μόνο που σε ότι αφορά στα τελευταία, αναπαράγονται κάποιες λανθασμένες αντιλήψεις και ισχύουν ακόμη κάποιες παρανοήσεις, τις οποίες και θα επιχειρήσουμε να ξεκαθαρίσουμε στο συγκεκριμένο θέμα.
Η σημαντικότερη παρανόηση εξ αυτών, αφορά στις σωληνώσεις του συστήματος πέδησης, αυτά που αποκαλούμε “σωληνάκια” δηλαδή. Η γενικότερη αντίληψη, είναι τα σωληνάκια αλλάζονται μόνο όταν θέλουμε να βελτιώσουμε το φρενάρισμα μας και ίσως ως δεύτερη ή τρίτη “λύση”, αφού πρώτα έχουμε εξαντλήσει τους πειραματισμούς με τακάκια και τρόμπα φρένου. Όλα στην προηγούμενη πρόταση, είναι ΛΑΘΟΣ!
Το πρώτο λάθος, είναι ότι αντικατάσταση στα σωληνάκια, γίνεται για λόγους βελτίωσης και μόνο. Αν κάποιος ανατρέξει στο εγχειρίδιο περιοδικής συντήρησης του μοντέλου του, θα διαπιστώσει ότι οι κατασκευαστές προτείνουν αντικατάσταση στα σωληνάκια ανά 4 έτη για τα “λαστιχένια” σωληνάκια και ανά 10 έτη (με κάποιες διαφοροποιήσεις) για τα μεταλλικά.
Τα “λαστιχένια” σωληνάκια τα οποία αποκαλούνται “high pressure rubber hose / tube”, είναι κατασκευασμένα ως εξής: Ο πυρήνας τους, δηλαδή η εσωτερική σωλήνωση στην οποία κυκλοφορούν τα υγρά των φρένων, κατασκευάζεται από PTFE πολυμερές (teflon σε διάφορες ποιότητες). Αμέσως μετά, ακολουθεί ενίσχυση από πλέξη nylon νημάτων και στην εξωτερική στοιβάδα, υπάρχει επικάλυψη από PVC.
Το PTFE υλικό, έχει συγκεκριμένη διάρκεια ζωής, αφού υπόκειται σε πολυμερισμό και σταδιακά χάνει τις ιδιότητες του, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στις εξωτερικές στοιβάδες. Αυτό στην πράξη, σε ένα κύκλωμα υψηλής υδραυλικής πίεσης όπως είναι το σύστημα πέδησης στις μοτοσυκλέτες, δημιουργεί πολλά προβλήματα.
Ο λόγος είναι ο εξής και τον γνωρίζουμε από την απλή φυσική του γυμνασίου: Σύμφωνα λοιπόν με την αρχή του Πασκάλ, “κάθε μεταβολή της πίεσης σε οποιοδήποτε σημείο ενός περιορισμένου σε κλειστό κύκλωμα ρευστού, προκαλεί ίση μεταβολή της πίεσης σε όλα τα σημεία του”.
Με απλά λόγια, φανταστείτε ένα νεροπίστολο. Όταν πιέζουμε την σκανδάλη του, ασκούμε πίεση στο νερό, η οποία μεταβάλλεται ισόποσα σε όλο το εσωτερικό του και εκτονώνεται από την κάνη – ακροφύσιο. Τα τοιχώματα του νεροπίστολου είναι κατασκευασμένα από σκληρό πλαστικό και δεν υποχωρούν από την πίεση. Αν τα τοιχώματα του ήταν ελαστικές μεμβράνες, τότε ένα μεγάλο μέρος της ασκούμενης πίεσης απλά θα παραμόρφωνε τις μεμβράνες αυτές και η πίεση στο ακροφύσιο – κάνη θα ήταν πολύ μικρή. Άρα η πίεση που θα εφαρμόζαμε στην σκανδάλη, θα πήγαινε... στράφι.
Το αυτό συμβαίνει και με τον πολυμερισμό στα σωληνάκια των φρένων. Διαστέλλονται με την πίεση (“μπαλονάρουν” όπως λέγεται) και αδυνατούν να μεταφέρουν όλη την πίεση που δημιουργείται από την τρόμπα του φρένου, εκεί που την θέλουμε, δηλαδή στα πιστόνια της δαγκάνας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη ισχύ και απώλεια αίσθησης, και στον δρόμο μεταφράζεται ως μεγαλύτερες αποστάσεις φρεναρίσματος, αδυναμία ελέγχου της ασκούμενης πίεσης, υπερθέρμανση λόγω αναποτελεσματικότητας και μεγαλύτερη φθορά στα τακάκια. Παράλληλα, το σύστημα δεν επανέρχεται άμεσα σε “κατάσταση ηρεμίας”, αφού η διαστολή στα σωληνάκια εξακολουθεί να ασκεί πίεση στα τακάκια ακόμα και όταν απελευθερώσουμε την μανέτα του φρένου.
Πρόκειται λοιπόν για ένα πολύ σημαντικό θέμα που έχει να κάνει άμεσα με την ασφάλεια μας!
Το κακό στην προκειμένη περίπτωση, είναι ότι η επιδείνωση στην ισχύ και στην αίσθηση του φρεναρίσματος, επέρχεται σταδιακά, αφού ο πολυμερισμός εξελίσσεται και αυτός σταδιακά και ο αναβάτης δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί την μεταβολή αυτή, τουλάχιστον όχι άμεσα.
Όταν (και αν) το προσέξει και θελήσει να κάνει κάτι για αυτό, δυστυχώς πολλές φορές προχωρά σε μια εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση: Αλλάζει τακάκια τοποθετώντας πιο μαλακές πάστες, βάζει oversized δίσκους ή αντικαθιστά την τρόμπα φρένου με κάποια “ισχυρότερη”. Αν και αυτές οι κινήσεις επιφέρουν μια κάποια πρόσκαιρη βελτίωση, το πρόβλημα στην βάση του παραμένει και όσο περνά ο καιρός, εξελίσσεται ακόμη περισσότερο, σε σημείο που μπορεί πλέον να γίνει άκρως επικίνδυνο! Πόσο επικίνδυνο; Ακόμα και με ξαφνική απώλεια της πέδησης λόγω ρήξης σε ένα από τα πολυκαιρισμένα σωληνάκια!
Στους δρόμους λοιπόν, κυκλοφορούν μοτοσυκλέτες εικοσαετίας στις οποίες δεν έχουν αλλαχθεί ποτέ τα σωληνάκια των φρένων, όταν για αυτό το διάστημα, θα έπρεπε να έχουν αλλαχθεί ήδη τέσσερις φορές και να πήγαιναν για πέμπτη!
Γιατί δεν αλλάζονται; Αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης, το θέμα είναι όμως η ασφάλεια σας στον δρόμο και για αυτό θα πρέπει να μεριμνήσετε άμεσα! Θα κυκλοφορούσατε με μια μοτοσυκλέτα που έχει να αλλάξει λάστιχα από το 2000;
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για αυτό; Πριν αρχίσετε να σπαταλάτε τα χρήματα σας ασκόπως, προχωρήστε σε μια αντικατάσταση στα σωληνάκια, ακόμα και με τα ίδια “λαστιχένια” του κατασκευαστή και θα παρατηρείστε άμεση βελτίωση, χωρίς να αλλάξετε τίποτα άλλο.
Σε κάθε περίπτωση, προτείνουμε ανεπιφύλακτα, μιας και θα μπείτε στον κόπο και στα έξοδα, να κάνετε αλλαγή με επώνυμα μεταλλικά σωληνάκια εμπιστευόμενοι πάντα εξειδικευμένους μηχανικούς και καταστήματα με γνώστες γύρω από το αντικείμενο.
Τα καλής ποιότητας μεταλλικά σωληνάκια, “high pressure steel braided hose / tube”, έχουν εσωτερική σωλήνωση από μίξη Teflon μαζί με PVC, με μεγάλη αντοχή στον πολυμερισμό ενώ οι εξωτερικές τους στοιβάδες είναι περισσότερες, αποτελούμενες μεταξύ άλλων από στρώσεις kevlar ή ακόμα και carbon, αναλόγως της εταιρείας παραγωγής και του κωδικού τους. Κοινό τους στοιχείο πάντως είναι το μεταλλικό πλέγμα που περιβάλει την σωλήνωση.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μηδενικές η πάρα πολύ μικρές διαστολές (μπαλονάρισμα) κατά την άσκηση πίεσης στο κύκλωμα ενώ ακόμα και αν στην εσωτερική σωλήνωση ξεκινήσει η διαδικασία του πολυμερισμού, τα εξωτερικά ανθεκτικά στρώματα και το μεταλλικό πλέγμα, αποτρέπουν τις απώλειες στην ασκούμενη πίεση, διατηρώντας την στιβαρότητα. Για αυτό και η διάρκεια ζωής στα μεταλλικά σωληνάκια είναι μεγαλύτερη και η αντικατάσταση τους προτείνεται ανά 10 έτη.
Άλλη μια παρανόηση που κυκλοφορεί ευρέως, είναι ότι τα μεταλλικά σωληνάκια αυξάνουν την ισχύ της πέδησης και οδηγούν σε μπλοκαρίσματα και άσκοπη χρήση του ABS. Πολύ απλά: Μπούρδες!
Κανένα σωληνάκι δεν “αυξάνει” την ισχύ του φρεναρίσματος, η δουλειά του είναι να αποτελέσει τον δίαυλο επικοινωνίας (κυριολεκτικά και μεταφορικά), μεταξύ της τρόμπας και της δαγκάνας του φρένου. Αυτό που ίσως αρχικά εκληφθεί ως αύξηση της ισχύος πέδησης, σε μια ενδεχόμενη αλλαγή σε μεταλλικά σωληνάκια, είναι ακριβώς η εξάλειψη των απωλειών της πίεσης.
Οπότε όχι, δεν μπλοκάρουν πιο εύκολα, ίσα – ίσα που αποτρέπουν τα μπλοκαρίσματα, ακριβώς γιατί η αίσθηση τους είναι κατά πολύ βελτιωμένη. Απλά από εκεί που κάποιος είχε συνηθίσει να “τσαρουχώνει” τα φρένα για σταματήσει, τώρα πρέπει να προσαρμοστεί σε μια πραγματική και ασφαλή διαδικασία φρεναρίσματος, με ανάλογη πίεση στα χειριστήρια. Για καλό του είναι.
Τώρα σε ότι αφορά στο κόστος, για μια αλλαγή με επώνυμα μεταλλικά σωληνάκια, οι τιμές κυμαίνονται από τα 100 (και κάτι) ευρώ για μοτοσυκλέτες με απλά κυκλώματα φρένων χωρίς ABS και φθάνουν σχεδόν στα 300 ευρώ, αν η μοτοσυκλέτα φέρει δικάναλο ABS και συνδυασμένα φρένα.Το όλο θέμα έχει προφανώς να κάνει με την πολυπλοκότητα των σωληνώσεων και το μήκος αυτών.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, πρόκειται για χρήματα τα οποία επενδύονται στην ασφάλεια σας! Επαναλαμβάνουμε και πάλι, δεν πρόκειται για βελτίωση άλλα για μια ορισμένη από τους κατασκευαστές διαδικασία, που περιλαμβάνεται στην περιοδική συντήρηση της μοτοσυκλέτας ή του scooter σας.
Για όσους θέλουν πάντως και βελτίωση, πριν αρχίσετε να σπαταλάτε πολλά περισσότερα σε τρόμπες και τακάκια (που αποτελούν περαιτέρω βελτιωτικά βήματα) ξεκινήστε από αυτό. Γιατί καλές είναι οι υπερπολυτελείς μεζονέτες, αλλά χωρίς στιβαρά θεμέλια, δεν...
