Η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, πάντα πυροδοτούσε ηθικά και φιλοσοφικά ερωτήματα στην ανθρωπότητα. Θυμηθείτε την κλωνοποίηση για παράδειγμα. Να που ήρθε ο καιρός λοιπόν, τέτοια ζητήματα να απασχολούν και την βιομηχανία κατασκευής οχημάτων. Η ενσωμάτωση όλο και περισσότερων ηλεκτρονικών συστημάτων, αλλά πολύ περισσότερο, το γεγονός ότι αυτά έχουν αρχίσει να παίρνουν τον έλεγχο της οδήγησης, προκαλεί ήδη - και θα προκαλεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στο μέλλον, συζητήσεις.
Πριν ένα χρόνο γράφαμε για την κυνική δήλωση της Mercedes-Benz, ότι οι αλγόριθμοι και η ρύθμιση των αυτόνομων συστημάτων ασφαλείας στα αυτοκίνητα της, θα δίνουν πάντα προτεραιότητα στην ασφάλεια των επιβαινόντων σε αυτά. Αυτό δεν ακούγεται κακό ή ανήθικο εκ πρώτης, ωστόσο στην πραγματικότητα, μπορεί να σημαίνει ότι ένα αμάξι δεν θα κάνει ελιγμούς για να αποφύγει έναν πεζό, αν θεωρήσει ότι αυτό θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών του.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν λοιπόν, είναι πολλά! Κατά πόσο τα συστήματα ασφαλείας του αυτοκινήτου, μπορούν να αναλύσουν και να υπολογίσουν τις συνέπειες ενός ατυχήματος; Αν ο οδηγός του αυτοκινήτου παραβίασε τον ΚΟΚ τρέχοντας πάνω από το όριο ταχύτητας, θα την “πληρώσει” o πεζός, μόνο και μόνο επειδή ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου είχε το προνόμιο της ιδιοκτησίας ενός σύγχρονου και ασφαλούς οχήματος; Μπορούν να μπουν στον “ζύγι” οι ανθρώπινες ζωές και η αξία τους να υπολογίζεται “στεγνά” και αριθμητικά;
Όλο και περισσότερες θα είναι οι ανάλογες περιπτώσεις μελλοντικά λοιπόν, κατά την μετάβαση σε μια πιο αυτοματοποιημένη μορφή προσωπικών μετακινήσεων, όπου ο ανθρώπινος παράγοντας θα ελαχιστοποιείται.
Το πιο πρόσφατο θέμα που έχει “ανοίξει” συζητήσεις λοιπόν, είναι η αντίθεση των ευρωπαϊκών κατασκευαστριών αυτοκινήτων, στην πρόταση της EE, για την υποχρεωτική ενσωμάτωση του συστήματος ISA στον εξοπλισμό των νέων μοντέλων.
Το ISA (Intelligent Speed Assistance) είναι ένα σύστημα το οποίο έχει την ικανότητα μέσω καμερών να “διαβάζει” τις σχετιζόμενες με τα όρια ταχύτητας πινακίδες στους δρόμους (εξελίσσεται και για μοτοσυκλέτες παρόμοιο) ή εναλλακτικά, να ενημερώνεται για τα όρια ταχύτητας που ισχύουν σε μια περιοχή, βάση του στίγματος στο GPS. Το σύστημα στην συνέχεια, προσαρμόζει ανάλογα την ταχύτητα του οχήματος, παρακάμπτοντας τις εντολές του οδηγού. Ουσιαστικά δηλαδή, είναι ένας προσαρμοζόμενος “κόφτης” που δεν επιτρέπει στον οδηγό να παραβιάσει τα εκάστοτε όρια ταχύτητας.
Η ΕΕ, ξεκίνησε τις προπαρασκευαστικές ενέργειες, ώστε να συνταχθεί η οδηγία περί της υποχρεωτικής ενσωμάτωσης του ISA στα αυτοκίνητα, ωστόσο η ΑCEA (Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Κατασκευαστών Αυτοκινήτων), μάλλον δεν συμφωνεί με αυτό. Σε μια πρόσφατη έκθεση της ACEA, αναφέρεται ότι ένα απλό σύστημα προειδοποίησης των ορίων ταχύτητας, με τις ενδείξεις να προβάλλονται στο ταμπλό του αυτοκινήτου, θα μπορούσε να είναι εξίσου αποτελεσματικό με το ISA.
Ωστόσο ήταν η ίδια η ACEA, που σε παλιότερη της έκθεση, ανέφερε ότι μόνο με την εφαρμογή του ISA μπορεί να αποφευχθούν 1.300 θάνατοι ετησίως στην Ευρώπη και σε αυτή την έκθεση ήταν που “πάτησε” η ΕΕ, προκειμένου να πάρει την απόφαση για υποχρεωτική χρήση του συστήματος.
Στην όλη υπόθεση εμπλέκεται και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας (ETRL) το οποίο πήρε μέρος στην έρευνα για την αποτελεσματικότητα του ISA και το οποίο, σύμφωνα με την ACEA, προσυπογράφει την τελευταία δήλωση – πόρισμα, ότι ένα σύστημα απλής ενημέρωσης για τα όρια ταχύτητας, θα μπορούσε να είναι το ίδιο αποτελεσματικό με το ISA.
To ETRL “αδειάζει” όμως την ACEA, με εκπρόσωπο του να δηλώνει ότι ποτέ δεν προσυπέγραψαν την τελευταία αυτή δήλωση και πως η θέση τους παραμένει αυτή της αρχικής έκθεσης, ότι δηλαδή μόνο το ISA μπορεί να εγγυηθεί μείωση των θανάτων που σχετίζονται με την παραβίαση των ορίων ταχύτητας.
Τώρα το τι μπορεί να συμβαίνει και ξαφνικά οι κατασκευαστές μετασκεύασαν τις αρχικές του δηλώσεις και θέσεις αλλάζοντας “γραμμή”, κανείς δεν το γνωρίζει με ακρίβεια. Ίσως ο ένας λόγος να είναι το κόστος, με την έννοια του ότι τα συστήματα που απαιτούνται για να λειτουργήσει το ISA είναι ακριβά και το κόστος παραγωγής, μεταφερόμενο στους καταναλωτές, μπορεί να επέφερε μείωση των πωλήσεων.
Ένας άλλος πιθανός λόγος, είναι ότι ίσως τελικά οι οδηγοί να μην είναι ακόμη έτοιμοι για αυτό τον βαθμό παρεμβατικότητας και αυτονομίας από τις μηχανές, ίσως να μην θέλουν να παραχωρήσουν τα ηνία σε ένα ψηφιακό εγκέφαλο.
Όπως και να έχει, όποια και αν είναι τα αίτια της… κωλοτούμπας από την ACEA, το ερώτημα που προκύπτει, είναι το εξής: Ο λόγος ή οι λόγοι αυτής της μεταστροφής, αξίζουν 1.300 ζωές;
Πολύ σύντομα, μάλλον όλοι θα κληθούμε να απαντάμε σε παρόμοια και ανάλογα ερωτήματα. Δεν είναι πολύ έξω από την μοτοσυκλέτα όλο αυτό.
