Του Δημήτρη Κατσούλα

Αρχαιότητες, ιστορία, φυσικές ομορφιές, παραθαλάσσια τοπία, άριστη τουριστική υποδομή, πανέμορφες βουνίσιες διαδρομές και ένα αρκετά καλό οδικό δίκτυο συνυπάρχουν σε μια μικρή γεωγραφική περιοχή στην βορινή πλευρά της Εύβοιας, που φιλοξενεί τα χωριά Καστανιώτισσα, Νέος Πύργος, Ταξιάρχης και Ωρεοί, που αποτελούν τον πρώην δήμο Ωρεών.

Ιστορία 2.500 ετών

Με ιστορία 2.500 και πλέον ετών, οι Ωρεοί (η πρωτεύουσα του δήμου) αποτελούσε τον πυρήνα της ιστορίας της Βόρειας Εύβοιας. Δεκάδες ιστορικά γεγονότα που αφορούν τους Ωρεούς αναφέρονται από τους εκάστοτε χρονογράφους, όπως πολλές είναι επίσης και οι εκδοχές προέλευσης του ονόματος της πόλης. Κάποιοι ισχυρίζονται πως πήρε το όνομά της από τον αδελφό της Ιστιαίας Ωρεό, άλλοι πιστεύουν πως προέρχεται από την δυναστεία των Ωρεών που βασίλευαν κάποτε εκεί, ενώ μια τρίτη εκδοχή εικάζει πως προέρχεται από την λέξη ώρα-ώρη (σημαίνει φροντίδα, μέριμνα). Μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα η πόλη αναφέρονταν με το όνομα Ωρεός, ενώ με το σημερινό της όνομα (Ωρεοί) συναντάται σε διάφορα γραπτά μετά το 1600.
Οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης της περιοχής χρονολογούνται από τους νεολιθικούς χρόνους, ενώ στα ιστορικά χρόνια, Αθηναίοι, Σπαρτιάτες, Μακεδόνες, Ρωμαίοι, Οθωμανοί και Ενετοί έγιναν διαδοχικά τα αφεντικά του τόπου. Στα χρόνια του Βυζαντίου (γύρω στο 400 Μ.Χ), η Ωρεός ήταν Επισκοπική έδρα υπαγόμενη στη Μητρόπολη των Αθηνών, ενώ μετά το 1300 πέρασε στην Μητρόπολη Ευρίπου. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, η παραλιακή περιοχή δεν κατοικούνταν λόγω των συχνών πειρατικών επιδρομών. Μόλις το 1850 άρχισε να χτίζεται το παραλιακό τμήμα της πόλης, πάνω σε σχέδια του Βαυαρού τοπογράφου Γεωργίου Σδουμάγερ.
Στις μέρες μας, οι Άνω και οι Κάτω Ωρεοί είναι ενωμένοι, αποτελώντας μια μικρή κωμόπολη 1.500 και πλέον κατοίκων. Στους Άνω Ωρεούς σώζονται τα ερείπια του Βυζαντινού κάστρου το οποίο χτίστηκε πάνω στα τείχη της κλασσικής Ακρόπολης. Σε μικρή απόσταση από το ερειπωμένο κάστρο βρίσκεται η μεταβυζαντινή μονόχωρη Εκκλησία του Αγίου Βασιλείου. Στην είσοδό της βρέθηκε -μετά από ανασκαφή-  μαρμάρινη σαρκοφάγος, η οποία, κατά τους μελετητές, ήταν ο τάφος του Επισκόπου Ωρεού Ιωάννη.

Ο μαρμάρινος ταύρος

Το 1965,  ύστερα από έντονη θαλασσοταραχή, στην παραλία των Ωραιών «ξεβράστηκε» ένας μαρμάρινος ταύρος βάρους 6 τόνων και μήκους 3,2 μ.,  που χρονολογείται τον 4ο π. Χ. αιώνα. Κατασκευασμένος από Θασιακό μάρμαρο, ο περίφημος ταύρος των Ωρεών βρίσκεται σήμερα σε γυάλινο κουβούκλιο δίπλα στον Ναό του Σωτήρος (στο λιμάνι της πόλης) και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα για τους επισκέπτες.
Σε μια μικρή αίθουσα του Δήμου των Ωρεών φιλοξενούνται ευρήματα που μαρτυρούν την πανάρχαια ιστορία του τόπου, με σημαντικότερο τον κορμό ανδρικού αγάλματος. Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος μουσειακός χώρος στην πόλη για να στεγαστεί η πλούσια ιστορική κληρονομιά του τόπου – παραδόξως, αρκετά από τα γλυπτά της πόλης βρίσκονται στο μουσείο του Βερολίνου, στην αίθουσα Περγάμου.
Το λιμάνι των Ωρεών είναι ο κύριος χώρος τουριστικών και τοπικών δραστηριοτήτων για τους ντόπιους και τους ξένους επισκέπτες. Σε όλο το μήκος της παραλιακής πεζοδρομημένης οδού, μεζεδοπωλεία, ουζερί , ζαχαροπλαστεία, καφέ και μπαρ ικανοποιούν όλες τις προτιμήσεις των πελατών τους, πάντα φυσικά σε προσιτές τιμές. Χειμώνα-καλοκαίρι ο επισκέπτης εισπνέει μυρωδιές ανάμικτες από την τσίκνα του χταποδιού και της θαλασσινής αύρας. Κι όσον αφορά το θέμα της διαμονής, στους Ωρεούς δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, αφού κατά μήκος της παραλιακής οδού που συνδέει την πόλη με τον Νέο Πύργο υπάρχουν μικρά ξενοδοχεία και συγκροτήματα ενοικιαζόμενων δωματίων, η ποιότητα των οποίων συνεχώς βελτιώνεται καλύπτοντας τις ανάγκες των επισκεπτών.
Κατά την θερινή περίοδο στο λιμάνι των Ωρεών ρίχνουν άγκυρα ιστιοπλοϊκά σκάφη και θαλαμηγοί, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα να μισθώσετε θαλάσσια ταξί που εκτελούν δρομολόγια προς το Τρίκερι και τις Σποράδες. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι κατά την διάρκεια του καλοκαιρού ο Δήμος και οι τοπικοί σύλλογοι διοργανώνουν πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, με αποκορύφωμα το πανηγύρι του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.  

Παραλίες και ψαροχώρια

Ακολουθώντας την παράλια διαδρομή από την Ναό του Σωτήρος με ανατολική κατεύθυνση, σύντομα φτάνετε στην δαντελένια ακτή Τσοκαΐτη. Τους θερινούς μήνες λειτουργούν εδώ μοδάτα beach bar και οι ηλιοκαμένοι θαμώνες της παραλίας απολαμβάνουν τις χαρές της θάλασσας παρέα με δυνατή μουσική, δροσερά ποτά και άφθονο τάβλι! Αν είσαστε τυχεροί, ίσως δείτε και δελφίνια στην ακροθαλασσιά…
Δυτικά των Ωρεών (σε απόσταση μόλις 2 χλμ.) βρίσκεται το μικρό ψαροχώρι Νέος Πύργος. Πρωτοκατοικήθηκε το 1926 από πρόσφυγες που έφτασαν εδώ από τον οικισμό Πύργος της επαρχίας Δέρκων της Κωνσταντινούπολης. Επικεφαλής των προσφύγων ήταν ο Σωκράτης Κουγιουμτζόγλου , μια εξέχουσα προσωπικότητα που έδρασε καθοριστικά για την σωτηρία των Ελλήνων μετά την Ρωσική επανάσταση του 1917, αλλά και Μικρασιατική καταστροφή. Το σπίτι όπου διέμενε ο Κουγιουμτζόγλου δεσπόζει πάνω από το σημερινό λιμάνι του χωριού.
Η τουριστική εξέλιξη του Νέου Πύργου είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Μικρά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, παραδοσιακά ουζερί και ταβέρνες ξεφυτρώνουν συνεχώς, ενώ η αξία της γης βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Δυτικά του χωριού απλώνεται η πανέμορφη και πεντακάθαρη παραλία της «Νησιώτισσας», που οφείλει την ονομασία της στην μικρή βραχονησίδα η οποία βρίσκεται στο δυτικό άκρο της παραλίας – στο σημείο αυτό υπάρχουν ερείπια μικρής εκκλησίας από την περίοδο  της Φραγκοκρατίας.
Από τον Νέο Πύργο ανηφορίστε νοτιοδυτικά, με προορισμό το χωριό Ταξιάρχης ή Μουρσαλή (παλαιά ονομασία). Χτισμένο στις παρυφές του όρους Τελέθριο σε υψόμετρο 110 μ., ο Ταξιάρχης φιλοξενεί περίπου 1.000 κατοίκους, οι οποίοι κατάγονται κυρίως από το Μουρσαλή της Μικράς Ασίας. Ο Ταξιάρχης αποτελεί ένα από τα καθαρότερα και πιο άψογα ρυμοτομημένα χωριά της Εύβοιας - το 1971 βραβεύτηκε από την Νομαρχία Ευβοίας ως τον καθαρότερο και πιο προσεγμένο οικισμό του νησιού. Τους θερινούς μήνες πολλοί τουρίστες επιλέγουν τα ταβερνάκια του χωριού γυρίζοντας την πλάτη τους στην κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα των Ωρεών και του Νέου Πύργου, προκειμένου να απολαύσουν την δροσιά και την ησυχία που προσφέρει το χωριό. Στον Ταξιάρχη λειτουργεί επίσης ιππικός όμιλος, όπου μικροί και μεγάλοι μπορούν -με την συνοδεία εκπαιδευτών- να περιπλανηθούν έφιπποι στα δασικά μονοπάτια του βουνού.

Ιδανικός προορισμός

Τέλος, σε ημιορεινή τοποθεσία νότια του Ταξιάρχη, βρίσκεται η Καστανιώτισσα, το τελευταίο χωριό του πρώην δήμου Ωρεών. Χτισμένη στα 300 μ. πάνω από την θάλασσα, η Καστανιώτισσα πήρε το όνομά της από τις αναρίθμητες καστανιές που ευδοκιμούν στην περιοχή. Εδώ μπορείτε να δοκιμάσετε εδώ τοπικές γεύσεις στις ταβέρνες του χωριού, να πεζοπορήσετε στις καταπράσινες πλαγιές του Τελεθρίου, αλλά και να οδηγήσετε την on-off μοτοσυκλέτα σας ή το 4Χ4 όχημά σας στα χωμάτινα μονοπάτια της περιοχής.
Πέρα όμως από τα ακαταμάχητα θέλγητρα της τοπικής φύσης και την αναμφισβήτητη ιστορικότητα του χώρου, ένα από τα εντυπωσιακότερα ίσως στοιχεία που καθηλώνουν τον επισκέπτη είναι -αμι τι άλλο- η πανοραμική θέα του γαλάζιου Ευβοϊκού κόλπου που σμίγει με το Παγασητικό κόλπο. Πρόκειται για ένα μαγευτικό θαλασσινό τοπίο, που σε  συνδυασμό με το βουνό των Κενταύρων το οποίο δεσπόζει στο βάθος του ορίζοντα, απογειώνει τις αισθήσεις του επισκέπτη και τον επιβραβεύει για την επιλογή του να εξερευνήσει την βορειότερη εσχατιά της Εύβοιας και να ανακαλύψει πραγματικούς Ωρε(αι)ούς τόπους.

Χρήσιμα

Χιλιομετρική απόσταση από Αθήνα
1)    Μέσω του πορθμείου Αρκίτσας-Αιδιψού – 151 χλμ.
2)    Οδικώς μέσω Χαλκίδας – 190 χλμ.

Ferry boat
1)    Κοινοπραξία Ferryboat (Τηλ: 22330 91121, 91868)
2)    Edipsos Lines (Τηλ: 22330 81817)

Προτεινόμενα Ξενοδοχεία
1)    Ωρεοί – «Πόρτο Καΐρης» (Τηλ: 22260 71055)
2)    Ωρεοί – «Χρώμα studios» (Τηλ: 22260 71131)
3)  Ωρεοί – «Κοχύλι» (Τηλ: 22260 71102)
4)  Νέος Πύργος – «Evia Bay» (Τηλ: 22260 72269)
5)  Νέος Πύργος – «Δίρφυς» (Τηλ: 22260 71128)

Χρήσιμα Τηλέφωνα
1) Κέντρο Υγείας Ιστιαίας (Τηλ: 22380 23300)
2) Αστυνομία (Τηλ: 22260 52235)
Χιλιομετρική απόσταση από Θεσσαλονίκη
Μέσω πορθμείου Γλύφας-245 χλμ
Glyfa ferries: 22380 61391

Φωτογραφίες

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•