Του Δημήτρη Κατσούλα
Ο νεαρός Ίκαρος είχε ξεπεράσει τα όρια. Πετούσε μια κοντά στα κύματα μια ψηλά στον ουρανό αγνοώντας τις συμβουλές του πατέρα του. Η αδιαφορία, η επιπολαιότητα και η απερισκεψία του ήταν μοιραίες, το κερί που συγκρατούσε τα φτερά του έλιωσε, το ανεπανάληπτο ταξίδι στους αιθέρες και την ελευθερία έληξε βίαια στα νερά του πελάγους. Το άψυχο κορμί του ξεβράστηκε στο νησί της Δολίχης, ένα μακρόστενο ορεινό και τραχύ τόπο του Ανατολικού Αιγαίου. Προς τιμήν του, το νησί ονομάστηκε Ικαρία ενώ το πέλαγος που έπνιξε τον επιπόλαιο νέο ονομάστηκε Ικάριο.
Η Ικαρία, με την πλούσια ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά, τις κατάφυτες πλαγιές, τις παρθένες παραλίες αλλά και με τους αιωνόβιους κατοίκους της θα αποτελέσει το πεδίο δράσης της νέας Yamaha T7 Tenere rally. Η όμορφη μοτοσικλέτα των τριών διαπασών έχει ασφαλιστεί στο αμπάρι του οχηματαγωγού και ο αναβάτης της, κρυμμένος πίσω από το υφασμάτινο προσωπείο του, χώνεται σε μια γωνιά για να εξαντλήσει απομονωμένος το οκτάωρο θαλάσσιο ταξίδι. Η άφιξη στον λιμένα του Εύδηλου υπολογίζεται στις 3 το πρωί. Υπάρχει αρκετός χρόνος για την συλλογή πληροφοριών, ιστορικών αναφορών, τοπικών αξιοθέατων και γαστρονομικών απολαύσεων. Χαρτί , μολύβι και 4g... το πλοίο αναχωρεί!
Ιστορία
Πέραν του μυθικού ατυχήματος που έκανε γνωστή την Ικαρία εικάζεται πως στην νήσο αυτή γεννήθηκε ο οινοδότης θεός Διόνυσος. Ακόμα, λέγεται πως ήταν ο τόπος κατοικίας της θεάς Άρτεμης. Επίσης έντονη ήταν και η παρουσία των Νυμφών και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Να όπου κατοικούσαν οι Ναϊάδες, οι νύμφες που συνόδευαν τον Διόνυσο.
Η ιστορική πραγματικότητα της νήσου είναι μακραίωνη, κατοικείται από την Νεολιθική εποχή από τους πρόγονους των Αρχαίων Ελλήνων, τους Πελασγούς. Το 750 π.Χ. Ίωνες από την Μίλητο αποίκισαν την Ικαρία ιδρύοντας την πόλη Οινόη. Ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια των αμπελιών και την παραγωγή κρασιού. Έτσι ξεκίνησαν οι εμπορικοί δεσμοί με τις πόλεις των γύρω νησιών. Κάπου στον 6ο αιώνα π. Χ. η Σάμος και η Ικαρία αποτελούν τμήμα της αυτοκρατορίας του Πολυκράτη, μάλιστα τότε κτίστηκε και ο ναός της Αρτέμιδος στον Να. Ένας ιερός τόπος λατρείας που προσέλκυε ναυτικούς από όλη την Μεσόγειο μιας και η Άρτεμης ήταν η προστάτης αυτών.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο η Ικαρία υπήρξε τόπος εξορίας αυτοκρατορικών οικογενειών ενώ αργότερα, στον μεσαίωνα αποτέλεσε κομμάτι της Γενοβέζικης αυτοκρατορίας. Τότε δεν υπήρχαν χωριά, τα σπίτια κτίζονταν μακριά το ένα από το άλλο. Ήταν χαμηλά με πέτρινες πλάκες στην σκεπή, χωρίς καμινάδες, με λιγοστά δωμάτια, χωρίς κρεβάτια, παρέχοντας μόνο τα απαραίτητα στους ενοίκους τους. Ακόμα και σήμερα η αρχιτεκτονική αυτή είναι εμφανής.
Το 1521 η Ικαρία ενσωματώθηκε στην οθωμανική αυτοκρατορία. Οι Τούρκοι, λόγω της αλληλέγγυας κοινωνίας, της ομαδικότητας των κατοίκων αλλά και τον φόβο της εξέγερσης, επέβαλλαν μια ήρεμη διοίκηση μέχρι και τον Ιούνιο του 1912 όταν εκδιώχθηκαν από τους Καριώτες. Έτσι γεννήθηκε η «Ελευθέρα πολιτεία Ικαρίας».
Η ανεξαρτησία της νήσου άντεξε μόλις πέντε μήνες, διότι πολύ απλά δεν ήταν οικονομικά βιώσιμη οπότε και ενώθηκε με την Ελλάδα.
Κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου και την γερμανοιταλική κατοχή πέθανε πολύς κόσμος από την πείνα, ενώ την περίοδο 1941-1949 το νησί αποτέλεσε τόπο εξορίας κομμουνιστών. Ακόμα και σήμερα ακούγεται το προσωνύμιο ο «κόκκινος βράχος».
Κάποια χρόνια αργότερα πολλοί κάτοικοι της Ικαρίας μετανάστευσαν στην Αμερική δημιουργώντας μια από τις πιο δυναμικές παροικίες. Οι «Αμερικάνοι» δεν ξέχασαν την πατρίδα τους και κάθε χρόνο επιστρέφουν σε αυτήν για να ξεκουραστούν και να αφουγκραστούν τον χαλαρό παλμό της.
Άφιξη
Κατά τη μια το ξημέρωμα οι αναταράξεις από τους κυματισμούς προκάλεσαν δυσφορία στους επιβάτες. Η ξύλινη φωνή στα ηχεία ενημέρωνε για τα μποφόρ αλλά και την είσοδο του πλοίου στο αγριεμένο Ικάριο πέλαγος. Λίγη ώρα μετά οι τροχοί της Yamaha πατούν επιτέλους στο μυθικό νησί.
Ένας λυσσασμένος αέρας χτυπά με ένταση μοτοσικλέτα και αναβάτη υπενθυμίζοντας τους πως ο αέρας στην Ικαρία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα 22 χιλιόμετρα διαδρομής μέχρι το χωριό Χρυσόστομο, τη βάση των εξορμήσεων, ήταν πολύ απαιτητικά. Λίγο μετά το Πετροπούλι η ορεινή διαδρομή, το σκοτάδι και οι δυνατές ριπές του αέρα καθιστούσαν δύσκολη την οδήγηση. Τα φώτα της Tenere 700 αλλά και ο δυναμικός κινητήρας της κρατούσαν τον αναβάτη στον δρόμο, όμως προσπερνώντας το χωριό Πλαγιά γύρω στις 4 το πρωί η απογοήτευση ήταν έντονη. Κάθε στροφή ήταν μια πρόκληση, από την μια ο αέρας από την άλλη το σκοτάδι δημιουργούσαν ένα σκηνικό τρομακτικό, δεν ήξερες που θα βρεθείς στον γκρεμό ή σε καμιά ελιά. Μικρή στάση για ανάσες, ανασυγκρότηση και απογείωση, επτά χιλιόμετρα έμειναν.Τα φώτα από τα πρώτα σπίτια του ορεινού χωριού έκαναν την εμφάνισή τους. Ο κυρ Απόστολος και η Μαρία είχαν ήδη ξυπνήσει καλωσορίζοντας τον μοτοταξιδιώτη στον μυθικό τόπο τους.
Η Νήσος
Η Ικαρία αποτελεί ένα νησί που γοητεύει τον επισκέπτη του γιατί απλά οι αντιθέσεις που το συνθέτουν δημιουργούν μια μαγική ατμόσφαιρά που όμοια του δεν υπάρχει πουθενά στην νησιωτική χώρα! Άγρια τοπία, απόκρημνα βράχια και ψηλά βουνά, απάγκιες παραλίες με καταγάλανα νερά, αλλά και μόνιμα φουρτουνιασμένες ακροθαλασσιές, τεχνητές λίμνες και ποτάμια, παραδοσιακοί οικισμοί, μοναδικά δάση, απομονωμένα μοναστήρια και άνθρωποι, άνθρωποι που διατηρούν την παράδοση, που αγαπούν τον τόπο τους, ανθρώπους που γλεντούν και γίνονται ένα με τους επισκέπτες χορεύοντας στους ρυθμούς του Ικαριώτικου χορού. Άνθρωποι που ξεχνούν την ροή του χρόνου απολαμβάνοντας την ανεμελιά, τη χαλαρότητα, τη ζωή. Αυτή είναι η Ικαρία του μύθου και της πραγματικότητας.
Για να γνωρίσει ο μοτοταξιδιώτης την Ικαριώτικη κουλτούρα θα πρέπει να επισκεφθεί όσο περισσότερα χωριά γίνεται, να γευθεί τα τοπικά εδέσματα αλλά και το ντόπιο κρασί, τον «πράμνειο οίνο» της αρχαιότητας, ένα πανάρχαιο προϊόν που παράγεται μέχρι τις μέρες μας και προκαλεί με την δυναμική του αίσθηση!
Δυστυχώς η γνωριμία με το μυθικό νησί έγινε εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού. Οι πληγές στον εγχώριο τουρισμό είναι ανοιχτές, η απαγόρευση συγκεντρώσεων και πανηγυριών, η καχυποψία και ο φόβος αλλά και η άγνοια, δημιουργούν μια φορτισμένη ατμόσφαιρα που προβληματίζει, αποδιοργανώνει. Η εικόνα του τουρισμού πλέον έχει αλλάξει.
Η επετειακή μοτοσικλέτα της Yamaha παρέα με τον μασκοφόρο αναβάτη της, ξεκινούν ένα ατέρμονο γαϊτανάκι στο ορεινό αλλά και παράλιο οδικό δίκτυο του ξεχωριστού αυτού τόπου και σας παρουσιάζουν τα κυριότερα χωριά και αξιοθέατα της Ικαρίας.
Χριστός Ραχών
Η περιήγηση ξεκινά από το πιο διάσημο χωριό της Ικαρίας, τον Χριστό Ραχών. Εδώ πραγματικά ο χρόνος απλά υπάρχει για να υπάρχει. Η ζωή στο ορεινό κεφαλοχώρι ξεκινά το βράδυ, μαγαζιά με είδη πρώτης ανάγκης, ο φούρνος, τα καφενεία, οι ταβέρνες και φυσικά τα μπαράκια ξεκινούν την λειτουργία τους τις πρώτες βραδινές ώρες. Φυσικά την ημέρα τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα, είναι κλειστά.
Οι πληροφορίες των ταξιδιωτικών οδηγών παρότρυναν «στον Χριστό Ραχών χτυπά η καρδιά της διασκέδασης, οπότε επιβάλλεται να βρεθείτε στον πανέμορφο αυτόν παραδοσιακό οικισμό για να χαλαρώσετε παρέα με τους ντόπιους». Η εικόνα δυστυχώς ήταν διαφορετική λόγω πανδημίας. Οι ρυθμοί υποτονικοί, λιγοστοί τουρίστες, ενώ οι κουβέντες που ακούγονταν στον χώρο αφορούσαν τον κορονοϊό αλλά και το κακό που επέφερε στην κοινωνία. Η ησυχία που επικρατούσε δεν θύμιζε σε τίποτε αυτό που περιγράφονταν στο διαδίκτυο αλλά και τους ταξιδιωτικούς οδηγούς. Παρόλα αυτά ακόμα και έτσι, χωρίς κοσμοπλημμύρα, ζωντάνια και παλμό πρόκειται για έναν υπέροχο καταπράσινο τόπο που σίγουρα πρέπει να αντικρύσει ο ταξιδιώτης.
Άγιος Κήρυκος
Πρωτεύουσα του νησιού αλλά και ένα από τα δύο λιμάνια που εξυπηρετούν εμπορικά και οχηματαγωγά πλοία. Το όνομα της κωμόπολης οφείλεται στον Άγιο Κήρυκο που κατάγονταν από το Ικόνιο της Μ. Ασίας. Περίπου 2000 ψυχές κατοικούν στα πολυάριθμα σοκάκια της αμφιθεατρικά χτισμένης πόλης δίνοντας το δικαίωμα στον ταξιδιώτη να χαθεί μέσα τους, αντικρίζοντας παλαιά καπετανόσπιτα αλλά και απολαμβάνοντας την θέα προς τους Φούρνους και το καταγάλανο Αιγαίο.
Στην πόλη εδρεύει το Αρχαιολογικό μουσείο όπου εκτίθενται αντικείμενα που έχουν βρεθεί στο νησί ή έχουν αλιευθεί από το Ικάριο πέλαγος! Σε κοντινή απόσταση από τον Άγιο βρίσκεται η λουτρόπολη Θέρμα με τις αλατούχες ιαματικές πηγές που περιέχουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ραδονίου στην Ελλάδα! Βουτήξτε άφοβα!
Εύδηλος
Η παλιά πρωτεύουσα του νησιού (1834-1912) με τα όμορφα σπίτια, τα πολύχρωμα καλντερίμια και την παράλια τουριστική ζώνη αποτελεί το κεντρικό σημείο του βόρειου τμήματος της Ικαρίας. Πρόκειται για μια πανέμορφη πόλη που φιλοξενεί το δεύτερο λιμάνι του νησιού αλλά και τις περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες. Στον Εύδηλο συνίσταται η διαμονή μιας και είναι η ιδανική βάση για τις εξορμήσεις προς τα χωριά και τα σημεία ενδιαφέροντος της βόρειας πλευράς της Ικαρίας.
Γιαλισκάρι
Παραθαλάσσιο ψαροχώρι με έντονη τουριστική ανάπτυξη. Ο μοτοταξιδιώτης θα βρεί δεκάδες καταλύματα, εστιατόρια και μπαρ. Όλα αρμονικά δεμένα με το θαλασσινό τοπίο. Στο Γιαλισκάρι θα βρείτε και το εξωκλήσσι της Ανάληψης που βρίσκεται στην άκρη του λιμένα με τα ψαροκάικα. Λένε πως όσα ζευγάρια ανταλλάζουν όρκους αγάπης και αφοσίωσης πάνω στην μικρή αυτή χερσόνησο…θα παραμείνουν για πάντα αγαπημένοι… μην σας το χαλάσω… ΜΥΘΟΣ!
Οι παραλίες που βρίσκονται στην περιοχή είναι η Μεσακτή και το Λιβάδι και αποτελούν τις πιο φημισμένες του νησιού. Είναι οργανωμένες, με ομπρέλες και ξαπλώστρες αλλά και beach bar ενώ η ψιλή χρυσαφένια άμμος είναι το σήμα κατατεθέν τους.
Καρκινάγρι
Απομονωμένο στην νοτιοδυτική πλευρά της Ικαρίας βρίσκεται ένα ακόμα γραφικό ψαροχώρι που ανήκει στα χωριά του ακρωτηρίου Πάππας. Η διαδρομή προς το Καρκινάγρι είναι εντυπωσιακή και πρόσφατα ασφαλτοστρωμένη. Το μικρό χωριό είναι κτισμένο ανάμεσα σε επιβλητικές βουνοπλαγιές, απόκρημνους βράχους και χαμηλή βλάστηση. Στους γύρω κόλπους θα βρείτε μικρές και απόμερες παραλίες όπως τον Κάλαμο , τον Τράπαλο κ.α. Προ κορονοϊού, στην γιορτή της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) γίνονταν ένα από τα πιο ωραία πανηγύρια της Ικαρίας. Επίσης από το Καρκινάγρι ξεκινάει μια χωμάτινη και απαιτητική διαδρομή προς τον Μαγγανίτη. Μη δοκιμάσετε να την ακολουθήσετε χωρίς να έχετε ρωτήσει για την κατάσταση του δρόμου. Τον Αύγουστο του 20’ ο δρόμος ήταν κομμένος…
Μαγγανίτης
Προσωπικά αυτό το ψαροχώρι το λάτρεψα. Θέλεις οι θεόρατοι γρανιτένιοι βράχοι αλλά και η πλούσια βλάστηση που το πλαισιώνουν, το γραφικό λιμανάκι του ή μήπως οι «τροπικές» Σεϋχέλλες. Σίγουρα είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Ικαρίας και αξίζει να πατήσετε τροχό στα σοκάκια του. Να γευθείτε μοναδικούς ψαρομεζέδες στις ταβέρνες ή ακόμα καλύτερα να μείνετε και να χαλαρώσετε σε κάποιο από τα καταλύματα που υπάρχουν.
Φάρος
Στην ανατολικότερη πλευρά της Ικαρίας βρίσκεται ο οικισμός Φάρος. Η ιστορία του είναι μακραίωνη, μάλιστα κατά την αρχαιότητα ονομάζονταν Δράκανο και μέχρι τις μέρες μας σώζεται ο πύργος του Δρακάνου. Ένα κυλινδρικό οικοδόμημα που χρησιμοποιούνταν σαν φάρος αλλά και ως παρατηρητήριο. Στον Φάρο βρίσκεται και η μεγαλύτερη παραλία του νησιού ενώ οι ψαροταβέρνες και τα διάσπαρτα καταλύματα καθιστούν τον τόπο μια ακόμα επιλογή για ευχάριστες και ήρεμες διακοπές. Σε κοντινή απόσταση εδρεύει και ο αερολιμένας της Ικαρίας.
Χρυσόστομο
Τελευταίο άφησα το χωριό που αποτέλεσε την βάση των εξορμήσεων. Το Χρυσόστομο. Πρόκειται για έναν ημιορεινό οικισμό αμφιθεατρικά κτισμένο ο οποίος φημίζεται για την πλούσια παραγωγή σε ελιές, την «μάνα του Νερού» μια πανέμορφη και καταπράσινη περιοχή, την παραλία Σκουρδουλιάρη αλλά και για τον Νικάρι, τον θαλάσσιο βράχο που ο μύθος θέλει να έπεσε ο Ίκαρος.
Αξιοθέατα
Ένα δίκτυο χωματόδρομων οδηγεί σε μοναδικά και ανέγγιχτα από τον τουρισμό τοπία και αξιοθέατα όπως τεχνητές λίμνες, απομονωμένες μονές, ξωκλήσια, κάστρα και αρχαιολογικούς χώρους.
Ίσως το λιγότερα «διαφημισμένο» αξιοθέατο του νησιού είναι το κάστρο του Κοσκινά. Βρίσκεται στο κέντρο του νησιού στον λόφο Κεφάλα, μερικά χωμάτινα χιλιόμετρα μακριά από το χωρίο Κοσοίκια. Είναι χτισμένο από βυζαντινούς τον 10ο αιώνα με σκοπό την παρατήρηση της περιοχής αλλά και των θαλάσσιων δρόμων. Ερειπωμένο πλέον, φιλοξενεί στα σπλάχνα του τον ναό του Αγίου Γεωργίου Δοργανά και κτίσματα-χαλάσματα. Από τον οχυρωματικό περίβολο σώζεται μέρος των τειχών.
Η πρόσβαση γίνεται μέσω βατού χωματόδρομου ενώ η προσέγγιση της εισόδου του κάστρου απαιτεί μισή ώρα ανηφορικής πεζοπορίας. Πέραν του κάστρου αυτού υπάρχουν δύο ακόμα οχυρωματικά πεδία, το κάστρο του Λέφα στο χωριό Περδίκι καθώς και το Καψαλινό κάστρο που βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρων στο όρος Αθέρας. Η κατάσταση τους είναι ερειπωμένη. Διασώζονται μερικά τμήματά τους.
Στην Ικαρία δεν είναι γνωστό πως διαδόθηκε ο χριστιανισμός παρόλα αυτά οι ειδικοί επισημαίνουν πως ο εκχριστιανισμός των κατοίκων του νησιού έγινε από τα πρώτα χρόνια της διάδοσής του. Στην Ικαρία υπάρχουν μοναδικά μοναστικά κέντρα όπως η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού Μουντέ, η μονή Αγίου Ονούφριου, η μονή Οσίας Θεοκτίστης και το παρεκκλήσι της Θεοσκέπαστης, ο ναός του Αγίου Παύλου στην Ακαμάτρα. κ.α.
Η ιστορία του νησιού αποτυπώνεται στα διάσπαρτα μνημεία που μπορεί ο ταξιδιώτης να γνωρίσει. Από την αρχαία πόλη των Θέρμων, τον αρχαιολογικό χώρο του Κάμπου, τα μεγαλιθικά μνημεία που βρίσκονται στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, τον όρμο του Να με τον ναό της Αρτέμιδος αλλά και το φαράγγι του Χάλαρη, τον εξαιρετικό φάρο στον Κάβο Πάπα, τα δεκάδες σπήλαια (37) όπως του Καταφυγίου, το Δρακόσπηλο, το Σπήλαιο Ιερό και τέλος το φυσικό μνημείο στο Μονοκάμπι, το μοναδικό φελλόδεντρο στον Ελλαδικό χώρο!
Η πρώτη κούμπωσε για τελευταία φορά στον τόπο του Ικάρου, η μοτοσυκλέτα με το θρυλικό όνομα χάθηκε στο αμπάρι του πλοίου για να πάρει τον δρόμο της επιστροφής. Αν είχε στόμα και λαλιά σίγουρα θα έλεγε πως η Ικαρία αποτελεί το ιδανικό τερέν για να απελευθερώσει τις δυνατότητες της, αν είχε και καρδιά τότε σίγουρα θα την είχε αφιερώσει στον όμορφο αυτό τόπο, εκφράζοντας την αγάπη της αλλά και δίνοντας υπόσχεση πως σύντομα θα επιστρέψει…
Χρήσιμα
Αστυνομία – Police
Άγιος Κήρυκος: 22750 - 22222
Εύδηλος: 22750 - 31222
Φούρνων: 22750 - 51222
Πυροσβεστική – Fire Department
Άγιος Κήρυκος: 22750 - 22607 & 22784
Ράχες: 22750 - 41199 & 41045
Λιμεναρχείο – Port Authority
Άγιος Κήρυκος: 22753 - 50700, 22753 - 50701, 22750 - 22207
Εύδηλος: 22753 - 50720, 22753 - 50721, 22750 - 31007
Φούρνων: 22750 - 51007
Αεροδρόμιο Ικαρίας – Airport:
Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας: 22750-32216 (fax.32218)
Olympic Airwais: 22750 - 32197 (fax.32200)
Νοσοκομείο – Hospital, Άγιος Κήρυκος: 22750 - 50200
